GUI en psychologie, welke is de beauty en welke is the beast?

Op deze pagina:

De praktijk
GUI is niet grafisch
Techniek afhankelijk
GUI is analfabetisch
Bewegen of waarnemen
Inferieure communicatie
Cognitief perspectief

Meer psychologie voor GUI en web

Eerste versie gepresenteerd als paper op:
Synergy unlimited, university of Maastricht, June 19th 2002, sixth Sigchi.nl conference
Laatste veranderingen september 2017.

Contact.

Interfaces zijn tegenwoordig grafische interfaces, andere interfaces zijn er nauwelijks. Ouderen herinneren zich nog de taalinterface MS-DOS: niet een printericoon aanwijzen maar print typen. Dit was een gebruiksonvriendelijke interface, dus taalinterfaces zijn slecht. Zo is de redenering.

Hier wat nuanceringen vanuit de psychologie.

Een wat complex copy command in MS-DOS.
Wat is sneller: dit DOS command intypen of dit command met aanwijzen invoeren.
Hoe zou dit command met aanwijzen ingevoerd moeten worden?

GUI is niet grafisch

Verwarrend is dat GUI's niet altijd grafisch zijn. Het gebruik van beelden in GUI's is erg beperkt.

Eigenlijk zijn de pictogrammen de enige beeldelementen en toont men vooral tekst. Ook wanneer een grafische presentatie efficiënter zou zijn. Zo tonen GUI's voor electronic banking informatie alleen alfanumeriek. Juist kwantitatieve gegevens lenen zich goed voor een grafische presentatie. Waarnemingspsychologisch gezien zijn deze interfaces voor electronic banking geen GUI's maar TUIs (tekst user interfaces).

De windows in GUI's zijn niet echt grafisch. De windows zijn rechthoekig, net als teksten. Ook de onderdelen van de velden zoals invulvelden en balken zijn rechthoekig.

Techniek afhankelijk

Verder zijn GUI's sterk afhankelijk van de interfacetechniek. Zodra een andere techniek wordt toegepast moet men een andere interface ontwerpen.

Een CUI (command user interface) blijft vrijwel onveranderd bruikbaar als de techniek honderd procent verandert. (bijvoorbeeld voice-input). Een woord-command kan een gebruiker lezen of horen in een menu, inspreken met zijn stem en intypen met zijn vingers.

Een pictogram kan een gebruiker alleen lezen, niet horen, niet inspreken en niet intypen. Deze techniek afhankelijkheid van de GUI staat in schril contrast met

de generieke wijze waarop de hersenen van de mens werken.

Naar top.

GUI is analfabetisch

Een grafische user interface zou psychologisch gezien een interface moeten zijn zonder woorden maar met uitsluitend beelden. Een psycholoog zou bij een GUI in eerste instantie denken aan een rebus-achtige interface voor analfabeten.

De term GUI staat bij interface ontwerp tegenover de term CUI (command user interface) waarmee men een woord interface aanduidt zoals MS-DOS. Het is voor een psycholoog moeilijk te begrijpen waarom het command user interface zo achteloos losgelaten is. Wat is het bedienen van een computer anders dan het commanderen van een slaaf?

Naar top.

Bewegen of waarnemen?

Opmerkelijk is dat GUI's bedoeld waren om de gebruiksonvriendelijke MS-DOS commandotaal te vervangen. Men dacht dus een begrijpelijke interface te ontwerpen door een beroep te doen op een ander stel spieren, namelijk niet die van de vingers maar die van de pols. Bij een GUI is het vooral één pols die invoert (aanwijst).

De term PUI (pointer user interface) zou de lading psychologisch gezien beter dekken. Voor de ogen is er weinig verschil; wat aangewezen moet worden kan een woord of een grafische voorstelling zijn.

Voor de gebruiker is de essentie van een GUI niet visueel, zoals de term grafisch suggereert, maar motorisch. Een schaker gaat niet beter spelen met stukken die een handvat hebben. Evenzo gaat de ontwerper niet beter denken als je zijn handen en zijn ogen verwisselt. Een mens wijst aan met zijn handen en neemt grafische elementen waar met zijn ogen.

Naar top.

Inferieure communicatie

Communiceren zonder veel woorden en met grove motoriek (aanwijzen) is gebruikelijk bij tweejarigen (Tie, tie, tie hebben), mensen die met handen en voeten praten omdat ze de taal niet beheersen en mensen die onder invloed van alcohol zijn.

Naar top.

Geen cognitief perspectief

GUI-handelingen laten zich moeilijk omzetten in macro's.

Daarmee sluiten ze een belangrijke mogelijkheid tot vermindering van de mentale belasting en verhoging van de efficiëntie af.

Naar top.

Meer toepassingen van de psychologie bij GUI en web

		Design van beeps, ringtones, trillen en vegen. Nu en morgen Onverwachte wending voor het ontwerp en gebruik van geluid ((ring)tones, beeps, kliks, trillen en zo). Het gebruik van geluid volgens een m>psychologischeem> redenering. Wat blijkt: De toekomst van de auditieve ICT-mens communicatie is geschreven in 1837.
		Desktop, top of flop? De desktop bestaat al jaren. Lijken handen zoveel op hersenen dat met spieren slepen van fysieke objecten op een houten plank hetzelfde is, als hersencellen die goochelen met abstracte objecten? Een psychologische analyse.
		Een menu combineert spraak- en taalstoornissen Met een hond en een slaaf communiceer je niet met een menu. Met een computer wel.
		GUI en psychologie, welke is de beauty en welke is the beast? Cognitieve psychologie toetst de GUI: is control over de computer gewoon wat icoontjes aanwijzen?
		Handelingspsychologie en interface design Handelingspsychologie: ’wat is’ en hoe ’toepassen’ in ICT, OV, verkeer, leren rekenen en in de toekomst kijken. m>Luisterenem> naar wat mensen zeggen te doen en te beleven versus m>kijkenem> naar wat zij doen.
		Handvriendelijkheid van handhelds Handhelds zijn mooi en glad. In de hand houden is wel lastig.
		Help en psychologie 2 Waarom help en wizards niet kunnen helpen en wat wel helpt. Niet de 'hulp' behoevende gebruiker aanpassen maar de interface aanpassen aan het menselijk geheugen en leren.
		Huidige interfaces hebben geen toekomst Kunnen ICT-leerhulpen als de helpbutton, helpdesk, de wizard en personal assistants (met spraakherkenning) het gebruiksvriendelijkheidsprobleem oplossen? Neen. Dat is nu wel duidelijk. Hier waarom niet en hoe het probleem wel op te lossen?
		Is cognitive psychology dead? Why did applied cognitive psychology for interface design lose its territory to technology and design? Why do psychologists defect to technology?
		Met KISS heb je het mis Kiss (Keep It Stupid Simple) is simpel, maar voor wie?
		Past and future of the presentation of quantitative data Paper based traditional x, y, z-axis line graphics versus graphs using today’s technology to fit human perception, memory and thinking
		Personaliseren en aanpassen Wat is personaliseren/aanpassen/customising? Wat wel/niet personaliseren? Wat heeft persoonlijkheid ermee te maken? De toekomst van personaliseren.
		Presenting numbers to teachers, train drivers and travellers Having so many similarities in human functions and tasks, for teachers, train drivers and travellers, shouldn't the interfaces for these professionals be similar, not only on a lower perceptual level (readability), but on a higher cognitive level too?
		Psychologie voor GUI en webdesign Wat vinden vingers, ogen, geheugen en vooral hersenen van: de desktop, metaforen, help, homepage, menu, Kiss, smart, personaliseren, pieptonen, etc? Hoe zien deze er uit wanneer zij de beste pasvorm hebben voor: ogen, vingers, geheugen en hersenen?
		Psychologie voor icon, pictogram en sign design
		Psycholoog moet technicus detailontwerp dicteren Cognitieve psychologie toetst de GUI: is control over de computer gewoon wat icoontjes aanwijzen?
		Smart technology in traveller’s future: van dictatoriaal wensdenken naar dienend design De techniek moet niet slim zijn maar ontwerpers moeten denkvriendelijk ontwerpen: aanpassing aan de werking van de hersenen en psychologische list, bedrog en intimidatie. Denkvriendelijk dienend design doet mensen tot 20 maal beter presteren.
		Tag clouds zijn te mistig De mening van vingers, ogen en het denken daarover.
		Tansformatie ok, voor interface nee Drie voorbeelden van cognitieve psychologie toegepast op interface design.
		User experience, ervaringen in het openbaar vervoer Tevreden gebruikers zonder onderzoek. Betere user experience met user experience? Antwoorden van filosofie, fysiologie, psychologie en marketing. Zo neen, wat dan wel.
		Van piepende meester word je niet wijzer Is leren op help drukken en luisteren naar een personal assistant? Leren is linken tussen bestaande en nieuwe kennis in het netwerk van de hersenen. De interface moet in de hersenen van de gebruiker kortere routes door dat neurale netwerk bouwen. Moeite- en foutloos komt de gebruiker op een hoger expert level.
		Vingervriendelijke toetsen Hoe de langzame vingerspieren met goede toetsen de snelle hersencellen beter kunnen volgen. Vingervriendelijke toetsen
		Wat is het verschil tussenen desk-top, e-book, e-reader, handheld, hands-top, hand-top, iBook, iPad, iPhone, iPod, lap-top, note-book, pda, smart-phone, tablet en een ultra-book? Met desktop ... ultrabooks kun je alles. Wat is het verschil? Waarom die namen en namen die wel begrijpelijk zijn

Naar top.

Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor:

		Psychologie voor GUI en webdesign Wat vinden vingers, ogen, geheugen en vooral hersenen van: de desktop, metaforen, help, homepage, menu, Kiss, smart, personaliseren, pieptonen, etc? Hoe zien deze er uit wanneer zij de beste pasvorm hebben voor: ogen, vingers, geheugen en hersenen?
		Psychologie voor icon, pictogram en sign design De taalhersenen bepalen de grammatica. Voor een beeldtaal geldt dezelfde grammatica als voor de woordtaal. Grammaticale (beeld)taalfouten leiden tot onduidelijkheden, misverstanden, langer leren, langer kijken en gevaarlijke situaties. Grammaticaal correcte borden zijn begrijpelijker, beperken (rij- en vaar-)examens en verminderen het aantal doden in het verkeer en bij calamiteiten. Achtergrond, voorbeelden en onderzoeksresultaten.
		Psychologie voor design Psychologische en biologische processen die de performance van gebruikers bepalen: generiek waarnemen, sturing van de aandacht, werkgeheugen, verkorten van handelingen, nu-denken, anticiperen en list, bedrog en intimidatie. Hoe daarop in te spelen.
		Psychologie voor public info systems Weinig kosten en veel winst bij het informeren van reizigers, automobilisten, schippers, wandelaars en vluchters. Psychologie en autonavigatie, beleving, bewegwijzering, dynamische vertrektijdenborden (nu en morgen), klanttevredenheid, OV-chipkaart, pictogrammen, nieuwe veiligheidsstrategie, reizigersonderzoek, verkeersborden, vertragingsinformatie.
		Psychologie voor leren rekenen en getallen Toegepaste cognitieve psychologie voor kinderen die leren rekenen op de basisschool. Maar ook voor het lezen en begrijpen van getallen voor automobilisten, reizigers en vluchters. Verder complexe getallen voor professionals (machinisten, verkeersleiders en operators).
		De toekomst volgens de psychologie Toekomst: ons dagelijks leven in een technische toekomst, maar dan volgens de psychologie.
		The speed control information of ETCS for train drivers The presentation of speed control information of ETCS train drivers

Naar top.

Contact

Human Efficiency

Human Efficiency

Leonard Verhoef

+31 (653) 739 750
Parkstraat 19
3581 PB Utrecht
Nederland

leonardverhoef@gmail.com
Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht.

Naar top.