GUI en psychologie, welke is de beauty en welke is the beast?

Cognitieve psychologie toetst de GUI: is control over de computer gewoon wat icoontjes aanwijzen?

Op deze pagina:

De praktijk
GUI is niet grafisch
Techniek afhankelijk
GUI is analfabetisch
Bewegen of waarnemen
Inferieure communicatie
Cognitief perspectief

Meer psychologie voor GUI en web

Eerste versie gepresenteerd als paper op:
Synergy unlimited, university of Maastricht, June 19th 2002, sixth Sigchi.nl conference
Laatste veranderingen september 2017.

Leonard Verhoef, ontwerpt complexe apparaten en systemen waarmee mensen moeten denken en handelen. Geen designer maar psycholoog.

Contact.

Interfaces zijn tegenwoordig grafische interfaces, andere interfaces zijn er nauwelijks. Ouderen herinneren zich nog de taalinterface MS-DOS: niet een printericoon aanwijzen maar print typen. Dit was een gebruiksonvriendelijke interface, dus taalinterfaces zijn slecht. Zo is de redenering.

Hier wat nuanceringen vanuit de psychologie.

Een wat complex copy command in MS-DOS.
Wat is sneller: dit DOS command intypen of dit command met aanwijzen invoeren.
Hoe zou dit command met aanwijzen ingevoerd moeten worden?

GUI is niet grafisch

Verwarrend is dat GUI's niet altijd grafisch zijn. Het gebruik van beelden in GUI's is erg beperkt.

Eigenlijk zijn de pictogrammen de enige beeldelementen en toont men vooral tekst. Ook wanneer een grafische presentatie efficiënter zou zijn. Zo tonen GUI's voor electronic banking informatie alleen alfanumeriek. Juist kwantitatieve gegevens lenen zich goed voor een grafische presentatie. Waarnemingspsychologisch gezien zijn deze interfaces voor electronic banking geen GUI's maar TUIs (tekst user interfaces).

De windows in GUI's zijn niet echt grafisch. De windows zijn rechthoekig, net als teksten. Ook de onderdelen van de velden zoals invulvelden en balken zijn rechthoekig.

Techniek afhankelijk

Verder zijn GUI's sterk afhankelijk van de interfacetechniek. Zodra een andere techniek wordt toegepast moet men een andere interface ontwerpen.

Een CUI (command user interface) blijft vrijwel onveranderd bruikbaar als de techniek honderd procent verandert. (bijvoorbeeld voice-input). Een woord-command kan een gebruiker lezen of horen in een menu, inspreken met zijn stem en intypen met zijn vingers.

Een pictogram kan een gebruiker alleen lezen, niet horen, niet inspreken en niet intypen. Deze techniek afhankelijkheid van de GUI staat in schril contrast met

de generieke wijze waarop de hersenen van de mens werken.

Naar top.

GUI is analfabetisch

Een grafische user interface zou psychologisch gezien een interface moeten zijn zonder woorden maar met uitsluitend beelden. Een psycholoog zou bij een GUI in eerste instantie denken aan een rebus-achtige interface voor analfabeten.

De term GUI staat bij interface ontwerp tegenover de term CUI (command user interface) waarmee men een woord interface aanduidt zoals MS-DOS. Het is voor een psycholoog moeilijk te begrijpen waarom het command user interface zo achteloos losgelaten is. Wat is het bedienen van een computer anders dan het commanderen van een slaaf?

Naar top.

Bewegen of waarnemen?

Opmerkelijk is dat GUI's bedoeld waren om de gebruiksonvriendelijke MS-DOS commandotaal te vervangen. Men dacht dus een begrijpelijke interface te ontwerpen door een beroep te doen op een ander stel spieren, namelijk niet die van de vingers maar die van de pols. Bij een GUI is het vooral één pols die invoert (aanwijst).

De term PUI (pointer user interface) zou de lading psychologisch gezien beter dekken. Voor de ogen is er weinig verschil; wat aangewezen moet worden kan een woord of een grafische voorstelling zijn.

Voor de gebruiker is de essentie van een GUI niet visueel, zoals de term grafisch suggereert, maar motorisch. Een schaker gaat niet beter spelen met stukken die een handvat hebben. Evenzo gaat de ontwerper niet beter denken als je zijn handen en zijn ogen verwisselt. Een mens wijst aan met zijn handen en neemt grafische elementen waar met zijn ogen.

Naar top.

Inferieure communicatie

Communiceren zonder veel woorden en met grove motoriek (aanwijzen) is gebruikelijk bij tweejarigen (Tie, tie, tie hebben), mensen die met handen en voeten praten omdat ze de taal niet beheersen en mensen die onder invloed van alcohol zijn.

Naar top.

Geen cognitief perspectief

GUI-handelingen laten zich moeilijk omzetten in macro's.

Daarmee sluiten ze een belangrijke mogelijkheid tot vermindering van de mentale belasting en verhoging van de efficiëntie af.

Naar top.

Meer toepassingen van de psychologie bij GUI en web

GUI and web			From putting data in statistics to controlling conclusions. Decision making with your eyes only. Past and future of the presentation of quantitative data. Paper based traditional x, y, z-axis line graphics versus graphs using today’s technology to fit human perception, memory and thinking. Met klik meer.
GUI and web			Presenting numbers to teachers, train drivers and travellers Having so many similarities in human functions and tasks, for teachers, train drivers and travellers, shouldn't the interfaces for these professionals be similar, not only on a lower perceptual level (readability), but on a higher cognitive level too? Met klik meer.
GUI and web			Improving graphic sign language using a word grammar Application of the grammar for words, improves understanding of signs substantially. Evaluation and redesign of international standard traffic and safety signs. Conclusion: (traffic sign) exams and casualties (due to incomprehensible safety signs) can be reduced substantially. Met klik meer.
GUI and web			Desktop, top of flop? De desktop bestaat al jaren. Lijken handen zoveel op hersenen dat met spieren slepen van fysieke objecten op een houten plank hetzelfde is, als hersencellen die goochelen met abstracte objecten? Een psychologische analyse. Met klik meer.
GUI and web			Handvriendelijkheid van handhelds Handhelds zijn mooi en glad. In de hand houden is wel lastig. Met klik meer.
GUI and web			GUI en psychologie, welke is de beauty, welke is de beast? Cognitieve psychologie toetst de GUI: is control over de computer gewoon wat icoontjes aanwijzen? Met klik meer.
GUI and web			Psycholoog moet technicus detailontwerp dicteren Guidelines, richtlijnen, standaarden, normen en consistentie lossen gebruiksonvriendelijkheid niet op. Met klik meer.
GUI and web			Handelingspsychologie en interface design Handelingspsychologie: ’wat is’ en hoe ’toepassen’ in ICT, OV, verkeer, leren rekenen en in de toekomst kijken. Luisteren naar wat mensen zeggen te doen en te beleven versus kijken naar wat zij doen. Met klik meer.
GUI and web			Van piepende meester word je niet wijzer Is leren op help drukken en luisteren naar een personal assistant? Leren is linken tussen bestaande en nieuwe kennis in het netwerk van de hersenen. De interface moet in de hersenen van de gebruiker kortere routes door dat neurale netwerk bouwen. Moeite- en foutloos komt de gebruiker op een hoger expert level. Met klik meer.
GUI and web			Met KISS heb je het mis Kiss (Keep It Stupid Simple) is simpel, maar voor wie? Met klik meer.
GUI and web			Een menu combineert spraak- en taalstoornissen Is een menu (hierarchie) een goede structuur voor navigatie? Zijn er andere structuren? Een analyse vanuit het denken. Met klik meer.
GUI and web			Personaliseren en aanpassen Wat is personaliseren/aanpassen/customising? Wat wel/niet personaliseren? Wat heeft persoonlijkheid ermee te maken? De toekomst van personaliseren. Met klik meer.
GUI and web			Design van beeps, ringtones, trillen en vegen Onverwachte wending voor het ontwerp en gebruik van geluid ((ring)tones, beeps, kliks, trillen en zo). Het gebruik van geluid volgens een psychologische redenering. Wat blijkt: De toekomst van de auditieve ICT-mens communicatie is geschreven in 1837. Met klik meer.
GUI and web			Smart technology in traveller’s future: van dictatoriaal wensdenken naar dienend design De techniek moet niet slim zijn maar ontwerpers moeten denkvriendelijk ontwerpen: aanpassing aan de werking van de hersenen en psychologische list, bedrog en intimidatie. Denkvriendelijk dienend design doet mensen tot 20 maal beter presteren. Met klik meer.
GUI and web			Tag clouds zijn te mistig De mening van vingers, ogen en het denken daarover. Met klik meer.
GUI and web			Tansformatie ok, voor interface nee Drie voorbeelden van cognitieve psychologie toegepast op interface design. Met klik meer.
GUI and web			User experience, ervaringen in het openbaar vervoer Tevreden gebruikers zonder onderzoek. Betere user experience met user experience? Antwoorden van filosofie, fysiologie, psychologie en marketing. Zo neen, wat dan wel. Met klik meer.
GUI and web			Vingervriendelijke toetsen Hoe de langzame vingerspieren met goede toetsen de snelle hersencellen beter kunnen volgen. Vingervriendelijke toetsen Met klik meer.
GUI and web			Niemand, zelfs de ontwerpers, weten wat het is:een desk-top, e-book, e-reader, gsm, handheld, hands-top, hand-top, iBook, iPad, iPhone, iPod, lap-top, note-book, pda, smart phone, tablet en een ultra-book Met desktop ... ultrabooks kun je alles. Wat is het verschil? Waarom die namen en namen die wel begrijpelijk zijn Met klik meer.
GUI and web			Metaforen zijn valkuilen die niet opvallen Metaforen zijn riskant. Ze tonen iets bekends en concreets maar verbergen het abstracte en nieuwe waar het om gaat. Zijn metaforen een poor man’s tool of een wetenschappelijk te onderbouwen denk- en leermiddel? Met klik meer.
GUI and web			Waarom GUI en web-woorden (on)duidelijk zijn Waarom woorden (on)duidelijk zijn. Analyses van woorden (278) en pictogrammen (58) met duidelijke alternatieven inclusief met taal- en denkpsychologische toelichting. De analyses onthullen hoe Design denkt en denken stuurt. Woorden voor: ICT (108), Public transport (34), Road transport (29), Finance (36). Engelse (86), Nederlandse (79) woorden en wat (41) uit andere Europese talen. Met klik meer.
GUI and web			Homepage van morgen. Wat was de beste home page, wat is de beste homepage en weg met de homepage Wat was, is en wordt de beste homepage? Weg met de homepage. Met klik meer.
GUI and web			Kennistest psychologie voor GUI en web Kennistest cognitieve psychologie voor GUI, user experience, Webdesign, beeldschermen etc. Niet wat gebruikers, wat iedereen, wat ontwerpers, etc. vinden maar harde wetenschappelijke, streng empirisch bewezen kennis. Met klik meer.

Naar top.

Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor:

ICT		Verbeteren van GUI, web, usability, gebruiksvriendelijkheid, etc, met psychologie Wat vinden vingers, ogen, geheugen en vooral hersenen van: de desktop, metaforen, help, homepage, menu, Kiss, smart, personaliseren, pieptonen, etc? Hoe zien deze er uit wanneer zij de beste pasvorm hebben voor: ogen, vingers, geheugen en hersenen? Met klik meer.

Public design		Ontwerp van info en apparaten voor OV-reizigers, automobilisten, voetgangers, schippers en vluchters Weinig kosten en veel winst bij het informeren van reizigers, automobilisten, schippers, wandelaars en vluchters. Psychologie en autonavigatie, beleving, bewegwijzering, dynamische vertrektijdenborden (nu en morgen), klanttevredenheid, OV-chipkaart, pictogrammen, nieuwe veiligheidsstrategie, reizigersonderzoek, verkeersborden, vertragingsinformatie. Met klik meer.

Icon/sign design		Grammatica voor graphics: Begrijpelijke bordjes op straat, stations, auto-, wandel-, water- en vluchtwegen Een vergelijking van de huidige borden voor verkeersregels (weg-, rail-, water-), way finding en public signs met de kennis van: - de antropologie, - de cognitieve psychologie, - de taalpsychologie. En een experimentele vergelijking van die huidige borden met borden ontworpen volgens de kennis van: - de antropologie, - de cognitieve psychologie en - de taalpsychologie. Wat is het verschil in onduidelijkheden, misverstanden, leertijd en kijktijd en de omvang van (rij)examens. Met klik meer.

Psychologie		Psychologie voor ontwerp Hoe bij het ontwerp rekening houden met de psychologie van de gebruiker: anticiperen, generiek waarnemen, leren/onderwijzen/opleiden, nu-denken, sturing van de aandacht, verkorten van handelingen, werkgeheugen, woordkeus. Met klik meer.

Toekomst volgens psychologie		Ons dagelijks leven in een technische toekomst, maar volgens de psychologie Toekomst: ons dagelijks leven in een technische toekomst, maar volgens de psychologie. Met klik meer.

Leren rekenen		Computers, toekomst, didactiek en leren rekenen op de basisschool Leren optellen en aftrekken tot 100. Op basis van de kenmerken van de getallen, de psychologie en fysiologie van het kind. Concreet gemaakt met teksten van kinderen, teksten voor rekenmeesters en micro-stapje (’sommen’) waarmee het kind opklimt van 1+1 op de vingers naar 57+38 uit het hoofd. Van ’rekenprobleem’ tot bolleboos. Met klik meer.

Hogesnelheidstrein (ERMTS)		Snelheidsbeheersingsinformatie (ATB) voor machinisten van hogesnelheidstreinen ETCS-mmi interface, design and psychological background information, from the mmi design team. Met klik meer.

Wetenschappelijke verantwoording		Why designers can’t understand their users. Developing a systematic approach using cognitive psychology Why are computers difficult to use? It is so easy to design a userfriendly computer. Don't blame technicians, designers and managers. Blame cognitive psychology. The conclusions are based on experiments with train ticket vending machines and trains indicators. A typical European view on the application of cognitive psychology. Met klik meer.

Naar top.

Contact

Human Efficiency

Leonard Verhoef

+31 (653) 739 750
Parkstraat 19
3581 PB Utrecht
Nederland

leonardverhoef@gmail.com
Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht.

Naar top.