Menu combineert spraak- en taalstoornissen
Is een menu (hierarchie) een goede structuur voor navigatie? Zijn er andere structuren? Een analyse vanuit het denken.
Een matrix menu.
Menu combineert spraak- en taalstoornissenIs een menu (hierarchie) een goede structuur voor navigatie? Zijn er andere structuren? Een analyse vanuit het denken. |
| Een matrix menu.
|
| Gebruiksvriendelijkheid is een veelbesproken onderwerp. Gebruikers snappen niet hoe interfaces werken en IT-ers snappen niet hoe mensen werken. Volgens de psycholoog Leonard Verhoef bestaat er een verschil tussen het technisch ontwerpen van een interface en de wijze waarop mensen waarnemen en denken. Hij laat zien dat eenzijdige overbruggingstechnieken als het menu, en gedoemd zijn te mislukken. | Voor de techniek is een hiërarchie een krachtige wijze om informatie te ordenen Web programmatuur is in sterke mate gebaseerd op deze ordeningswijze. Technisch gezien is het menu dan ook een efficiënte wijze van communiceren met de gebruiker. Een groot voordeel is dat de gebruiker geen functie kan vragen die de applicatie niet biedt. | Ook is het niet nodig dat de applicatie rekening houdt met synoniemen en spellingsvarianten die de gebruiker voor de functie gebruikt. Aanvankelijk waren deze technische voordelen voor de gebruiker niet zo bezwaarlijk omdat de functionaliteit van een programma zo beperkt was dat een gebruiker snel overzicht had over de mogelijkheden van een applicatie. Tegenwoordig zijn de mogelijkheden uitgebreider en abstracter. Daarmee is er minder overzicht, meer kans op onduidelijkheid en zijn er navigatie problemen. |
Het menu en de gebruiker | Mensen werken niet hiërarchisch en sequentieel
Een beest dat vruchten zoekt, richt zijn aandacht op vruchten en kijkt gelijktijdig vanuit zijn ooghoeken of er onraad dreigt. Het is niet verstandig de taken plukken en opletten na elkaar uit te voeren zoals een computer zou doen. Je moet parallel werken en tijdens het zoeken ook opletten. | Moet er gehandeld worden bij onraad dan is het niet verstandig om een zoölogische hierarchie te doorlopen, om te bepalen dat een groot hongerig katachtig zoogdier nadert. Dat is waar de evolutie voor gekozen heeft. Interfaces die tegen de evolutie zijn niet duurzaam. | Psychologisch gezien is de menucommunicatie: Tools, Macro, Macros, Macro name, Run (uit de tekstverwerker Word) een combinatie van een aantal spraak- en taalstoornissen. Gelukkig voor de computer is de mens wel zo flexibel dat hij stotterend kan leren communiceren met een computer. Echt handig is het niet. |
|
De gebruiker moet het juiste synoniem gebruiken Wanneer men honderd Nederlanders vraagt Amsterdam in een lijst met vierhonderd Nederlandse stations op te zoeken dan heeft men het station in gemiddeld 2 seconden gevonden zo blijkt uit Wanneer men honderd Nederlanders vraagt in diezelfde lijst aan te wijzen naar welk station men reist voor een afspraak met de minister-president dan heeft men daar gemiddeld 38 seconden voor nodig. Staat Den Haag bij de letter H. en niet bij de letters S, D of G dan zegt 16% dat het station niet in de lijst voorkomt. Die 16% kijkt niet bij de letter H. | De proefpersonen waren allen normale Nederlanders die weten dat er voor de Nederlandse residentie twee schrijfwijzen zijn. Wanneer het om computerterminologie gaat dan is het minder zeker dat de gebruiker alle synoniemen kent. |
| Welke (beginnende) gebruiker zal weten dat de termen configuration, customisation, normal, optie, personal, set up en setting alle betrekking kunnen hebben op aanpassen. Wanneer men een dergelijk onderzoek met computertermen doet dan is het te verwachten dat de resultaten slechter zijn dan in het vermelde onderzoek naar stationsnamen. Uit onderzoek blijkt ook het geval te zijn. | Zo is de kans dat de gebruiker en de applicatie hetzelfde woord gebruiken zo'n 10 procent Het zal duidelijk zijn dat men forse communicatieproblemen krijgt wanneer men geen rekening houdt met synoniemen. Het synoniemenprobleem is bij selectie-interfaces als een menu, lastig op te lossen. Wanneer men alle mogelijke synoniemen opneemt dat wordt de menuboom topzwaar. |
| Psychologische eis: elkaar uitsluitende opties Het menu als communicatiemiddel staat 20 jaar na het verschijnen van de eerste versie van dit artikel nog niet ter discussie. De volgende vraag is dus: Hoe ziet volgens de psychologie een goed menu eruit? | Om efficiënt te kunnen kiezen moeten de opties elkaar uitsluiten, zo niet, dan is er sprake van een chaotische ordening. |
| Voorbeeld: elkaar NIET uitsluitende opties Zijn de opties van menu’s uitsluitend? Meestal niet. Het standaard menu in de IT omvat File als eerste optie, gevolgd door Edit en meestal aan het eind Help (zie figuur 1). Een gebruiker die een bestand wil wijzigen kan niet weten of hij File of Edit moet kiezen. Ook is het niet zeker of het antwoord op die vraag zal staan bij File, bij Edit of bij Help. Zulke vragen heeft de gebruiker in de straat van het hoofdmenu maar ook in de zijstraten van de submenu's. Een stad met straten waarin de labels van de huizen en de straten elkaar niet uitsluiten is een doolhof. Dat geldt in dezelfde mate voor menu's. Figuur 1, niet uitsluitende opties; welke optie te kiezen als men help wil bij het editten van een file |
Voorbeeld: elkaar WEL uitsluitende opties Er zijn zelfs meerdere mogelijkheden om te komen tot menu's met elkaar uitsluitende opties. presenteerde zo'n alternatief voor het gebruikelijke File Edit … Help hoofdmenu. Figuur 2 toont dit menu. Daarbij hebben we de oorspronkelijke drie hoofdmenu opties van Cooper (Elements of document, Document en Program links uitgebreid met een optie voor één element van het document, bijvoorbeeld een letter, en rechts is het menu uitgebreid met Programs waaronder functionaliteit valt die betrekking heeft op meerdere programma's. De opties in dit menu sluiten elkaar meer uit dan de opties in de gebruikelijke hoofdmenu's. |
| Psychologische eis: oplopende opties Men kan de navigatie verder verbeteren met oplopende opties. Eén rood en één groen huis sluiten elkaar wel uit maar met zo n aanduiding is het toch nog een flink zoeken als de straat veel huizen heeft. Daarom is het wenselijk dat de ordening oplopend is zoals ook bij huisnummers het geval is. Daarbij zijn er verschillende mogelijkheden om oplopend te ordenen. | De enige voorwaarden die daarbij tellen is dat de gebruiker weet of kan zien wat het criterium is van de oplopende ordening en dat de gebruiker dat criterium kan hanteren. De ontwerper heeft onder andere de keuze uit een ordening met getallen, met het alfabet, met de tijd of een ordening van de te nemen stappen. Een wat minder harde maar wel handige oplopende ordening is die op basis van gebruik. Men kan recent gebruikte opties vooraan plaatsen en men kan opties ordenen op basis van gebruiksfrequentie. |
| Voorbeeld: oplopende opties Figuur 2, een hoofdmenu met uitsluitende opties |
|
|
| Geheel rechts staat Programs voor functionaliteit die verder gaat dan die van de afzonderlijke programma’s. Deze plaats en de naamgeving Programs is beter dan de gebruikelijke Startknop, Taakbalk en Desktop. Gebruikers zullen met het uitgebreide Cooper menu dan ook beter moeten kunnen navigeren en beter begrijpen waar de functie voor staat. |
| Hier een andere oplossing: een 'matrix'menu. De gebruiker kan vertikaal zoeken in de eerste kolom en daarna horizontaal in de gevonden rij. Zowel de rijen als de kolomen hebben oplopende en elkaar uitsluitende opties. |
|
|
Conclusie | Kortom, een menu is goed te verankeren in de techniek maar niet in de mens. Een hiërarchische techniek als een menu past niet bij | Verder stelt de gebruikelijke wijze waarop de opties in hoofd- en submenu geordend zijn, een mens niet in staat efficiënt te vinden wat hij zoekt. |
Literatuur |
Cooper, A. (1995). About Face, The Essentials of User Interface Design. Foster City: IDG Books Worldwide. Dick, K. (1999). XML, A Manager's Guide. Reading: Addison-Wesley. Landauer, T.L. (1995). The Trouble with Computers, Usefulness, Usability, and Productivity. Cambridge, (Mas.): The MIT Press. Verhoef, L.W.M. (2000). Dialoogtesten MiniAutomaat maart 2000. Utrecht: Human Efficiency. |
Meer toepassingen van de psychologie bij GUI en web |
|
Contact |
+31 (653) 739 750 Parkstraat 19 3581 PB Utrecht Nederland leonardverhoef@gmail.com Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht. |
