Huidige interfaces hebben geen toekomst
Huidige interfaces hebben geen toekomst
|
|
Op zich is het vreemd | •
Er is een apparaat dat dynamische teksten en beelden kan tonen, bijvoorbeeld uitleg. • Het apparaat kan zien wat de gebruiker doet, bijvoorbeeld aarzelt bij het beantwoorden van een eenvoudige vraag. • Het apparaat kan ook onthouden wat een gebruiker gedaan heeft, bijvoorbeeld lange reactie tijd tussen antwoorden. • Het apparaat kan conclusies trekken, bijvoorbeeld Ah, lange reactietijden, waarschijnlijk beginner, iets meer uitleg. • Als het apparaat het niet precies weet dan kan het zekerheid krijgen met vragen, bijvoorbeeld: Gebruikt u dit programma voor het eerst? | Wat blijkt nu. Het apparaat dat dat allemaal kan is al decennia lang gebruikersonvriendelijk. Maar dat even terzijde. |
| Voor bedieningsproblemen zijn er Tip van de dag, Wizards, Desks en Personal Assistants. Kunnen deze technieken de gebruiksvriendelijkheidsproblemen oplossen? | De ingenieur-psycholoog Donald Norman denkt van niet; het zijn fundamentele missers die gebruikers betuttelen zonder de oorzaak van het trauma aan te pakken stelde hij in . |
| 1 Tip van de dag | Een Tip van de dag geeft de gebruiker een antwoord op een vraag die hij niet stelt. Bovendien tip het antwoord op een moment dat de gebruiker de vraag niet stelt. Dit is op zijn minst onhandig. | De tip van de dag lapt het menselijk leerproces aan zijn laars; de informatie die de tip toont staat los van de leerfase waarin de gebruiker is. Vanuit de gebruiker gezien is dat niet zo efficiënt. | Technisch zijn de Tips eenvoudig te maken. Als de ontwerpers slim is dan copy paste hij gewoon wat teksten van de helpdesk. |
| 2 De helpdesk | Voor elke technicus die Microsoft in dienst heeft, is een medewerker nodig voor de ondersteuning meldt Bill Gates trots in zijn | Of je daar trots op moet zijn dat kun je je afvragen. Ook zou je je af kunnen vragen of niet de gebruiker maar Microsoft help nodig heeft bij het ontwerpen van een gebruiksvriendelijk interface. |
| 3 Wizard | Je kunt je afvragen wat het verschil is tussen een Personal Assistant en een Wizard. Beide zijn het kunstmatige personen die die wel weten hoe het moet (maar die niet weten hoe je dat moet uitleggen). Mogelijk leidde het falen van de Personal Assistant tot de behoefte aan een nieuwe belofte voor de oplossing van het gebruiksvriendelijkheidsprobleem. Een Wizard leidt de gebruiker door een complexe taak met een rij vragen. Zo 'n lineaire, algoritmische oplossing past prima bij eenvoudige taken en bij lineair en algoritmisch werkende systemen zoals computers. | Om in de natuur te kunnen overleven is de mens geëvolueerd tot een organisme dat tegenovergesteld werkt; namelijk parallel en heuristisch. Deze werkwijze biedt allerlei interessante methoden om complexe problemen efficiënt op te lossen. | Eenvoudige voorbeelden van zulke methoden bij het leren zijn Ook 'kopieer en verander' is een slimme methode. Het toppunt van efficiëntie is delegeren en specialiseren van taken met procedures die conditionele stappen en loops toestaan. In de IT spreekt men dan van 'macro's', 'automatiseren' en van 'programmeren'. | De Wizard leidt de gebruiker niet naar deze vormen van intelligent handelen. De enige 'intelligentie' die een Wizard de gebruiker toestaat is een motorische verkorting. Hoe vaker de gebruiker de Wizard gebruikt, hoe sneller hij op de 'next' knop leert drukken. |
| 4 Personal assistant | In de cognitieve psychologie is echter nergens het advies te vinden Personal Assistants te bouwen ( |
Je kunt je afvragen wat het verschil is tussen de huidige Personal Assistant en een zoekfunctie. Daarbij komt dat je
voorzichtig moet zijn met psychologische begrippen in de ICT. Zeker met een lastig begrip als persoonlijkheid
Dat blijkt onder andere uit analyses van de woorden
PDA (Personal Digital Assistant) en
. Aanvankelijk noemde men hypertextsystemen met een goede zoekfunctie al advisor of Assistant Is een Personal Assistant een oplossing voor het gebruiksonvriendelijkheid? |
| 4.1 Kan een andere vorm het probleem oplossen? | De tekstinvulvakken waar de gebruiker zijn hulp-/zoekvraag in kon typen werden vervangen door grafische assistants met menselijke kenmerken. Nielsen (1993, p. 150) verwijst naar onderzoek uit 1985. Uit dat onderzoek blijkt dat het vooral de inhoud van de informatie is die de effectiviteit van de help bepaalt en niet de vorm. Het maakt niet uit of een verduidelijkende tekst op papier staat, gesproken wordt door een vrouwenstem met een licht Amsterdams accent of staat in een tekstballon van een dansende paperclip. Het gaat erom dat de verduidelijkende tekst verduidelijkt. | Een analyse van ICT-woorden laat zien dat grofweg de helft van de ICT-woorden voor gebruikers onduidelijk zijn door het gebruik van: en Misschien is het een idee om eerst begrijpelijke woorden te gebruiken en dan zien of een Personal Assistant nodig is. |  | Toen grafische technieken beschikbaar kwamen zouden deze het gebruiksonvriendelijkheidsprobleem oplossen. Er verschenen grafische Personal Assistants zoals deze dansende paperclip. |
| 4.2 Spraak duidelijker dan geschreven tekst? | Men verwachtte ooit veel van Personal Assistants. Toen spraakherkenning technisch beschikbaar kwam zouden Personal Assistants het gebruiksonvriendelijkheidsprobleem oplossen. bijvoorbeeld, liet al onderzoeken wat effectiever is, een mannenstem of een vrouwenstem. | Ook onze Maurice De Hond ziet het wel zitten In zijn Dankzij de snelheid van het licht onthult hij op 1 mei 2007 met weemoed afscheid te zullen nemen van zijn Didi, zijn oude vertrouwde digitale Personal Assistant die praat met een warme mannenstem en een licht Amsterdams accent. | Ruim twintig jaar later kunnen computers enigszins horen welk woord gesproken wordt. Begrijpen wat er bedoeld wordt lijkt in 2019 nog ver weg, vooral wanneer er misverstanden zijn. |
| Geschreven onbegrijpelijke woorden worden niet begrijpelijker wanneer zij gesproken worden. Het omgekeerde is waar. Bij ingesproken tekst is er meer auditieve verstoring door bijvoorbeeld accenten, dialect, omgevingsgeluiden (andere sprekers), ritme en inslikken van letters. Bovendien is bij geschreven tekst niet de spreker maar de lezer in control. Hij bepaalt tempo, pauze, overlaan (snellezen) en teruglezen. Bij lezen kan het tempo hoger zijn dan bij luisteren. Een gesproken tekst kan verder niet begrijpelijker zijn dan dezelfde geschreven tekst. Maar als je frug leest, en je weet niet wat een frug is, dan weet je het ook niet wanneer je frug hoort. | Verwarrend in deze discussie is dat de ICT spreekt van ’spraakherkenning’ (Hé daar zegt een mens: Weg scherm. ) terwijl men (gesproken) ’tekstbegrijpen’ bedoelt (Oh, hij snapt niet dat het scherm weggaat door naar beneden te vegen.). | Natuurlijk is voice-invoer en voice-uitvoer handig wanneer handen en ogen belangrijker zaken te doen hebben, zoals autorijden. |
| 4.3 Kan een ménselijke Personal Assistant het probleem oplossen? | De Personal Assistant evolueerde van een invulveldje naar een sympatiek, goed bewegende, aantrekkelijk uitziend (virtueel) persoon met een aangename stem. Geeft de mens een goed model om het gebruiksonvriendelijkheidsprobleem op te lossen? |
|
| 4.4 Kan de ICT het probleem oplossen? | De gebruiker weet niet hoe hij de interface moet bedienen. De ontwerper weet dus kennelijk niet hoe de gebruiker werkt en hoe de interface daarbij moet aansluiten. Vervolgens bouwt de ontwerper een Personal Assistant die de brug moet slaan. Daarbij ontstaan twee vragen. Hoe kan een ontwerper die niet weet hoe de gebruiker denkt en werkt, in eens wel een Personal Assistant bouwen die dat wel weet? Einstein schijnt gezegd te hebben dat de schepper van een probleem, het probleem niet kan oplossen. |
Er is hier spraken van een petitio principii: een bewering waarbij men aanneemt wat men juist zou moeten verklaren. Het probleem van een petitio principii is dat de fout alleen zichtbaar is wanneer een ander een lange tijd later terugkijkt. | kan dat en plaatst de Personal Assistant in een rij die loopt van de drukpers, via de telegraaf, de radio en de TV naar de computer. Het is een rij van middelen waarvan men vergeefs dacht dat het middel zou leiden tot een betere wereld. Cultuurhistorisch gezien kan men de Personal Assistant opvatten als een 'mimische' begeerte. Het verlangen naar betere middelen lost de mens op met nabootsing. |
| 5 De toekomst van deze ICT-leerhulpen | De oorspronkelijke versie van dit artikel verscheen 22 jaar geleden. De oorspronkelijke versie en de huidige versie betwijfelen of Personal Assistants het gebruiksvriendelijkheidsprobleem kan oplossen. Er zijn nog steeds mensachtige Personal Assistants die de gebruiker komen helpen. | We kunnen nu hartelijk lachen om onze voorouders die dachten dat de god Donar donderde en om de wetenschapper die minutieus een mensje in de zaadcel fantaseerde. Hoe zullen onze kleinkinderen terug zullen kijken op de Personal Assistants die onze bedieningsproblemen vandaag komen oplossen? Zouden zij onze huidige minutieus ontworpen Personal Assistant plaatsen naast de andere afgoden waarmee de mensheid in zijn verleden vergeefs probeerde onbegrepen problemen op te lossen? | Onze voorouders kunnen hun bijgeloof goed verantwoorden met: Wij hadden geen historie van denk- en ontwerpfouten en ook hadden wij geen wetenschap die vertelde hoe de mens wél in elkaar steekt. Bovendien hadden onze voorouders geen andere oplossingen en is op dit moment 'het ware geloof' wel zichtbaar in de vorm van goede interfaces. Wat zal daarop het antwoord zijn van de hedendaagse bouwers van Personal Assistants? | Cultuurhistorici zullen dan mogelijk de volgende verklaring kunnen geven. De IT is rond de wisseling van het millennium erg conservatief wanneer het gaat om human interface technieken . Interface technieken lijken op dat moment zelfs onsterfelijk. De eerste grafische user interface is dan al zo' veertig jaar oud en is al jaren onveranderd de standaard. | Als deze helptechnieken niet werken dan ontwikkelt men nieuwe technieken. De mens is de veranderlijke van het duo. De mens moet aanpassen en leren. Als hij dat niet wil dan krijgt hij het stempel 'computeranalfabeet', 'infobeet' of 'digibeet'. Hoewel dit uitgangspunt nu al decennia lang geldt, is niet houdbaar. | vergelijkt in When things start to think de wijze waarop de IT met mensen omgaat met de wijze waarop |
|
6 De toekomst met psychologische ’help’technieken | De gebruikelijke procedure is de techniek, zonder de psychologie, een gebruiksonvriendelijk interface te laten bouwen. Vervolgens diezelfde techniek, weer zonder de (leer)psychologie ’help’technieken te laten bouwen die niet (kunnen) werken. De product gerichte beloftes zijn onder andere: , gebruiksvriendelijkheid, intuïtief, behavioral design, , mensgericht ontwerpen, persuasive design, intuïtief, look and feel, social interfaces, software ergonomie, toegankelijkheid, usability, user centered design, en verplaatsen in de gebruiker. |
| Tot zover best veel slecht nieuws voor de Personal Assistant en de ICT. Maar misschien wel veel goed nieuws voor de gebruiker. De gebruiker is niet de digibeet maar de ICT is een psychobeet. Deze site volgt een (psychologische) proces gerichte benadering. De processen waar het om gaat zijn met name: |
| De geschiedenis leert dat dictaturen niet het eeuwige leven hebben, hoeveel geweld zij ook gebruiken. Deze historische lessen hebben dan nog betrekking op de ene mens die dictator speelt over een andere mens. | Bij interfaces gaat het niet om menselijke meesters en slaven. Het gaat om techniek, die niet zonder meester kan, die slaaf zou moeten zijn en die meester speelt. Zo 'n cluster van paradoxen is niet te handhaven. De huidige interfaces hebben geen toekomst |
| Literatuur | Cooper, A., (1995). About Face: The Essentials of User Interface Design. Foster City: IDG Books Worldwide. Cooper, A., (1999). The inmates are running the asylum: Why High-Tech Products Drive Us Crazy and How to Restore the Sanity. Indianapolis: Sams. Hond, M. de, (1997). Dankzij de snelheid van het licht: Over de gevolgen van Internet voor burgers, bedrijven en overheid. Utrecht: Het Spectrum. Nijholt, A., (2001). Embodied agents in de interface: Software architectuur voor agents. Informatie, 43, 32-36. Gates, B., (1995). The road ahead. New York: Viking. Gershenfeld, (1999). When things start to think. London: Coronet. Hartson, R.H. (ed.), (1985). Advances in Human-Computer interaction. Norwood: Ablex Publishing Corporation. Landauer, T.L., (1995). The Trouble with Computers: Usefulness, Usability, and Productivity. Cambridge, (Mas.): The MIT Press. Mandel, T., (1997). The elements of user interface design. New York: John Wiley & Sons, Inc. Nielsen, J., (1993). Usability Engineering. San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers, Inc. Norman, D.A., (1998). The invisible computer: Why Good Products Can Fail. In Cambridge (Mas.): The MIT Press. Preece, J., (1995). Human-Computer Interaction. Wokingham: Addison-Wesley. Verhoef, L.W.M., (2001). Het 'menu' is combinatie van spraak- en taalstoornissen. Automatisering Gids Vroon, P. & Draaisma, D., (1985). De mens als metafoor: Over vergelijkingen van mens en machine in filosofie en psychologie. Baarn: Ambo. Wilde, R. de, (2000). De voorspellers: een kritiek op de toekomstindustrie. Amsterdam: De Balie. |
Meer toepassingen van de psychologie bij GUI en web |
|
Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor: |
|
|
Contact |
+31 (653) 739 750 Parkstraat 19 3581 PB Utrecht Nederland leonardverhoef@gmail.com Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht. |
