Vingervriendelijke toetsen

Kantoor en efficiency maart 1984,

Laatst bewerkt: sep. 2014

Leonard Verhoef, ontwerpt complexe apparaten en systemen waarmee mensen moeten denken en handelen. Geen designer maar psycholoog.

Contact

Een toetsenbord van IBM
uit de tachtiger jaren; een perfecte vingerligging.

Vriendelijke toetsen

Hoe beter een schoen past hoe beter een mens kan lopen. Beter wil zeggen: harder, lekkerder en zonder blaren. Hoe beter een toets de vinger past hoe beter een mens kan typen. Beter wil ook hier zeggen: sneller, met minder fouten en lekkerder.

Een mens heeft meer vingers dan polsen. Invoer met vingertechnieken is daardoor grofweg 10 maal sneller dan invoer met aanwijstechnieken zoals de muis en het touch screen. Met een goed toetsenbord kan een goede blindtyper 600 aanslagen per minuut halen. Dat is 2/3 van de normale normale spreeksnelheid maar minstens tien maal sneller dan een goede muizer.

Vingervriendelijke toetsen

Een goede afmeting voor de vingers
Een toets moet minstens 12 X 12 mm zijn. Een grotere afmeting is gewenst voor toetsen die veel in gedrukt worden en toetsen die uit het midden liggen, zoals enter en shift. Blindtypers bedienen excentrische toetsen namelijk met de korte en wat onhandige pink. Opmerkelijk is dat sommige toetsenbordfabrikanten alle toetsen even groot maken. Zelfs wanneer er voldoende ruimte beschikbaar is. Mooi krijgt meer gewicht dan snel en foutloos.

Een goede pasvorm voor de vingers
Het topje van de vinger drukt een toets in. Het vingertopje heeft een bolle vorm. De toets moet dus hol zijn. Als de vinger door een hoge snelheid enigszins uit koers raak dan leidt een holle toets de vinger beter naar zijn midden. De holle vorm leert de typist beter mikken.

Een toetsenbord met vlakke toetsen en een slechte vingerligging.

Bron: Apple omstreeks 2009

Een goede grip voor de vingers
Banden met een ruw oppervlak geven een betere wegligging. Ook de vingers vliegen minder gemakkelijk uit de bocht met ruwe toetsen.

Handvriendelijke toetsenborden

De indeling van de toetsen
Bij de qwerty indeling is de kans dat de letterhamertjes bij het typen van Engelse teksten in elkaar verwarren het kleinst is. Inmiddels hebben typemachines geen letterhamertjes meer en zou de indeling geoptimaliseerd kunnen worden voor de handen. De Velotype heeft een toetsenbord dat de handen perfect past. Typen op spreeksnelheid is daardoor mogelijk.

gebruiksvriendelijk toetsenbord velothype

Met de knoppen linksonder en rechtsonder kan zelfs de handpalm meewerken. De toets voor de korte en onhandige pink is groter uitgevoerd.

Een hol bord
De toetsen moeten hol geplaatst zijn (concave vorm). De vinger landt dan rechter op de toets. Dat verkleint de kans op doorschieten.

Concaaf gemonteerde toetsen
Links is te zien dat de toetsen hol gemonteerd zijn.

Een geknikt bord
Een toetsenbord moet loodrecht op de handen staan zodat de pols niet voortdurend gebogen is. Een mens heeft twee handen die aan de zijkant van het lichaam vast zitten. De toetsen voor de linkerhand moeten dus een andere hoek tot het lichaam hebben dan de toetsen voor de rechterhand.

geknikt toetsenbord geeft minder polsbelasting

Het toetsenbord is geknikt tijdens het typen, niet de polsen.

Naar top.

Oogvriendelijke toetsen

Aanslag gelukt
De typist moet weten dat een toets succesvol geraakt is; er moet terugkoppeling zijn. Dit kan het best met een klik op het juiste moment. De klik vertelt de vingers dat de aanslag een succes wordt, de vinger kan afremmen en kan zich voorbereiden op de terugtocht. Zonder goede klik gaan vingers te hard slaan en gaan ogen controleren of de aanslag gelukt is. Meestal kunnen ogen elders nuttig zijn, bijvoorbeeld om te kijken wat nog meer ingevoerd moet worden of om de klant achter de balie aan te kijken.

Bij mechanische toetsen heeft een voelbare klik de voorkeur. Niet alleen omdat een klikkend toetsenbord goedkoop klinkt maar ook omdat de omgeving dan geen last heeft van het geklik. Aanraakschermen met een trilfunctie zouden een tril kunnen geven bij een succesvolle aanslag. Is trillen niet mogelijk dan is een bescheiden piep gewenst. Een nadeel van touch screen buttons is wel dat ze pas weten dat de klik gelukt is nadat de vinger het scherm aangeraakt heeft of zelfs pas wanneer de vinger het scherm los laat. Een mechanische toets kan dat al laten weten voordat de aanslag gelukt is.

Oriëntatie
De vingers kunnen zonder ogen de weg op het toetsenbord vinden wanneer enkele toetsen tactiele gemarkeerd zijn. Met een voelbare punt op de f-toets en de j-toets kunnen blindtypers zonder kijken hun handen in de juiste positie zetten. Met de voelbare punt zullen de handen steeds meer zonder de ogen zich juist positioneren. Zoals een musicus een absoluut gevoel ontwikkelt voor de hoogte van een toon, ontwikkelt de typist een absoluut gevoel voor de positie van zijn handen boven het toetsenbord. Met een goede tactiele vormgeving kan het gevoel waarneemwerk doen en zo de ogen ontlasten.

Een goede visuele indeling vereenvoudigt het visuele zoeken. Wanneer de kleur van cursortoetsen iets afwijkt dan kan het oog van uit zijn hoek beter inschatten waar de cursortoetsen zitten. De nauwkeurigheid van de handsprong naar die toetsen neemt dan toe.

Een goede visuele indeling vereenvoudigt het visuele zoeken.

Blindtypen
Blindtypen is per definitie oogvriendelijk. De ogen zijn dan immers niet nodig voor invoer en beschikbaar voor andere taken.

Naar top.

Geheugenvriendelijke toetsen

Standaard indeling
De qwerty-indeling geeft de letters op een toetsenbord een standaard plaats. Voor de overige toetsen geldt dat minder.

Dat is erg onhandig. Het indrukken van die toetsen kan daardoor niet geautomatiseerd worden en reflexmatig verlopen. Het verstand moet meetypen om te zien of de typist toetsindelingen door elkaar gehaald.

Naar top.

Toetsen versus aanwijzen

Toetsen of aanwijzen en de vingers
Een mens heeft meer vingers dan polsen. Invoer met vingertechnieken is daardoor grofweg 10 maal sneller dan invoer met aanwijstechnieken zoals de muis en het touch screen.

Toetsen of aanwijzen en de ogen
Voor aanwijzen van een knop op een beeldscherm altijd intensieve visuele en cognitieve aandacht nodig. Blind aanwijzen is niet mogelijk. De invoerhandeling kan niet gereduceerd worden tot een taak die de vingers alleen zonder ogen en verstand uit kunnen voeren. Dit geeft een mentale belasting die ten kosten gaat van het denkwerk dat voor de taak verzet moet worden. De aanwijzende computergebruiker lijkt daardoor meer op een drie-jarige die wijzend roept: Tie tie tie, ik hebben. dan op een abstract denkende volwassene wiens invoerwijze en invoersnelheid dicht staat bij zijn denkwijze en denksnelheid.

Toetsen of aanwijzen en het leren
Een ervaren typer met een goed toetsenbord zal op den duur typen op spreeksnelheid. Bij aanwijzen is dat fysiek niet mogelijk.

Toetsen of aanwijzen het het denken
Een mens kan sneller praten en nog sneller denken dan een toetsenbord letters kan verwerken. Een hoofd met een toetsenbord als blok aan het been denkt niet snel. Een hoofd dat zich bezig moet houden met het aanwijzen van buttons denkt minder goed.

Een vergelijkbaar artikel is geschreven over de handvriendelijkheid van handhelds als smart- en i-Phones.

Naar top.

Meer toepassingen van de psychologie bij GUI en web

		Design van beeps, ringtones, trillen en vegen. Nu en morgen Onverwachte wending voor het ontwerp en gebruik van geluid ((ring)tones, beeps, kliks, trillen en zo). Het gebruik van geluid volgens een m>psychologischeem> redenering. Wat blijkt: De toekomst van de auditieve ICT-mens communicatie is geschreven in 1837.
		Desktop, top of flop? De desktop bestaat al jaren. Lijken handen zoveel op hersenen dat met spieren slepen van fysieke objecten op een houten plank hetzelfde is, als hersencellen die goochelen met abstracte objecten? Een psychologische analyse.
		Een menu combineert spraak- en taalstoornissen Met een hond en een slaaf communiceer je niet met een menu. Met een computer wel.
		GUI en psychologie, welke is de beauty en welke is the beast? Cognitieve psychologie toetst de GUI: is control over de computer gewoon wat icoontjes aanwijzen?
		Handelingspsychologie en interface design Handelingspsychologie: ’wat is’ en hoe ’toepassen’ in ICT, OV, verkeer, leren rekenen en in de toekomst kijken. m>Luisterenem> naar wat mensen zeggen te doen en te beleven versus m>kijkenem> naar wat zij doen.
		Handvriendelijkheid van handhelds Handhelds zijn mooi en glad. In de hand houden is wel lastig.
		Help en psychologie 2 Waarom help en wizards niet kunnen helpen en wat wel helpt. Niet de 'hulp' behoevende gebruiker aanpassen maar de interface aanpassen aan het menselijk geheugen en leren.
		Huidige interfaces hebben geen toekomst Kunnen ICT-leerhulpen als de helpbutton, helpdesk, de wizard en personal assistants (met spraakherkenning) het gebruiksvriendelijkheidsprobleem oplossen? Neen. Dat is nu wel duidelijk. Hier waarom niet en hoe het probleem wel op te lossen?
		Is cognitive psychology dead? Why did applied cognitive psychology for interface design lose its territory to technology and design? Why do psychologists defect to technology?
		Met KISS heb je het mis Kiss (Keep It Stupid Simple) is simpel, maar voor wie?
		Past and future of the presentation of quantitative data Paper based traditional x, y, z-axis line graphics versus graphs using today’s technology to fit human perception, memory and thinking
		Personaliseren en aanpassen Wat is personaliseren/aanpassen/customising? Wat wel/niet personaliseren? Wat heeft persoonlijkheid ermee te maken? De toekomst van personaliseren.
		Presenting numbers to teachers, train drivers and travellers Having so many similarities in human functions and tasks, for teachers, train drivers and travellers, shouldn't the interfaces for these professionals be similar, not only on a lower perceptual level (readability), but on a higher cognitive level too?
		Psychologie voor GUI en webdesign Wat vinden vingers, ogen, geheugen en vooral hersenen van: de desktop, metaforen, help, homepage, menu, Kiss, smart, personaliseren, pieptonen, etc? Hoe zien deze er uit wanneer zij de beste pasvorm hebben voor: ogen, vingers, geheugen en hersenen?
		Psychologie voor icon, pictogram en sign design
		Psycholoog moet technicus detailontwerp dicteren Cognitieve psychologie toetst de GUI: is control over de computer gewoon wat icoontjes aanwijzen?
		Smart technology in traveller’s future: van dictatoriaal wensdenken naar dienend design De techniek moet niet slim zijn maar ontwerpers moeten denkvriendelijk ontwerpen: aanpassing aan de werking van de hersenen en psychologische list, bedrog en intimidatie. Denkvriendelijk dienend design doet mensen tot 20 maal beter presteren.
		Tag clouds zijn te mistig De mening van vingers, ogen en het denken daarover.
		Tansformatie ok, voor interface nee Drie voorbeelden van cognitieve psychologie toegepast op interface design.
		User experience, ervaringen in het openbaar vervoer Tevreden gebruikers zonder onderzoek. Betere user experience met user experience? Antwoorden van filosofie, fysiologie, psychologie en marketing. Zo neen, wat dan wel.
		Van piepende meester word je niet wijzer Is leren op help drukken en luisteren naar een personal assistant? Leren is linken tussen bestaande en nieuwe kennis in het netwerk van de hersenen. De interface moet in de hersenen van de gebruiker kortere routes door dat neurale netwerk bouwen. Moeite- en foutloos komt de gebruiker op een hoger expert level.
		Vingervriendelijke toetsen Hoe de langzame vingerspieren met goede toetsen de snelle hersencellen beter kunnen volgen. Vingervriendelijke toetsen
		Wat is het verschil tussenen desk-top, e-book, e-reader, handheld, hands-top, hand-top, iBook, iPad, iPhone, iPod, lap-top, note-book, pda, smart-phone, tablet en een ultra-book? Met desktop ... ultrabooks kun je alles. Wat is het verschil? Waarom die namen en namen die wel begrijpelijk zijn

Naar top.

Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor:

		Psychologie voor GUI en webdesign Wat vinden vingers, ogen, geheugen en vooral hersenen van: de desktop, metaforen, help, homepage, menu, Kiss, smart, personaliseren, pieptonen, etc? Hoe zien deze er uit wanneer zij de beste pasvorm hebben voor: ogen, vingers, geheugen en hersenen?
		Psychologie voor icon, pictogram en sign design De taalhersenen bepalen de grammatica. Voor een beeldtaal geldt dezelfde grammatica als voor de woordtaal. Grammaticale (beeld)taalfouten leiden tot onduidelijkheden, misverstanden, langer leren, langer kijken en gevaarlijke situaties. Grammaticaal correcte borden zijn begrijpelijker, beperken (rij- en vaar-)examens en verminderen het aantal doden in het verkeer en bij calamiteiten. Achtergrond, voorbeelden en onderzoeksresultaten.
		Psychologie voor design Psychologische en biologische processen die de performance van gebruikers bepalen: generiek waarnemen, sturing van de aandacht, werkgeheugen, verkorten van handelingen, nu-denken, anticiperen en list, bedrog en intimidatie. Hoe daarop in te spelen.
		Psychologie voor public info systems Weinig kosten en veel winst bij het informeren van reizigers, automobilisten, schippers, wandelaars en vluchters. Psychologie en autonavigatie, beleving, bewegwijzering, dynamische vertrektijdenborden (nu en morgen), klanttevredenheid, OV-chipkaart, pictogrammen, nieuwe veiligheidsstrategie, reizigersonderzoek, verkeersborden, vertragingsinformatie.
		Psychologie voor leren rekenen en getallen Toegepaste cognitieve psychologie voor kinderen die leren rekenen op de basisschool. Maar ook voor het lezen en begrijpen van getallen voor automobilisten, reizigers en vluchters. Verder complexe getallen voor professionals (machinisten, verkeersleiders en operators).
		De toekomst volgens de psychologie Toekomst: ons dagelijks leven in een technische toekomst, maar dan volgens de psychologie.
		The speed control information of ETCS for train drivers The presentation of speed control information of ETCS train drivers

Naar top.

Contact

Human Efficiency

Human Efficiency

Leonard Verhoef

+31 (653) 739 750
Parkstraat 19
3581 PB Utrecht
Nederland

leonardverhoef@gmail.com
Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht.

Naar top.