Wat wil de burger weten?

Het antwoord in media

Het antwoord van een psychologie


Vraag 1: Wordt het erger?


De NOS zegt: Vandaag 93 meer doden en schrijft 93 doden.



De burger hoort ’meer’ en denkt Oei, meer, het gaat slechter. De NOS bedoelt: Het totaal aantal doden is meer geworden. Met 93 doden kan de toename minder zijn wanneer er gisteren 94 doden waren.

De psycholoog zegt wat de burger wil weten: wat is de trend: meer/minder doden. Dus: Vandaag één dode minder dan gisteren. De burger kan dan denken: Ha, het wordt beter, ik kan meer naar buiten.

Cijfers van alleen gisteren en vandaag zijn statistisch onbetrouwbaar. Hoe meer dagen hoe betrouwbaarder de uitspraak. De woord-media (radio) kunnen zeggen: neemt verder toe/af, vlakt af, stijgt, neemt exponentieel toe of gaan chaotisch op en neer.

De beeld-media (TV en papier) kunnen met een grafiek het verloop tonen. Dan kan de burger in één oogopslag van 233 milliseconden het verloop zien en interpreteren, hoe ingewikkeld het verloop ook is. Bovendien zijn meer dagen zichtbaar en is de informatie betrouwbaarder.

De media melden de ruwe gegevens. Zo worden bij corona worden buiten kantoortijden minder gegevens doorgegeven dan tijdens kantoortijden. Om een goed beeld te krijgen moet de lezer dan zelf deze rekenkundige correcties aanbrengen.

De psychologie toont de lezer gewogen scores waarbij de invloed van verstorende faktoren weggerekenend zijn.

Verder tonen de media de aantallen per dag. Daarbij kan het onduidelijk zijn of een aantal nog hoort bij gisteren of dat het het aantal van vandaag is. Eventuele fluctuaties over de dag moeten gecorrigeerd worden.

Vraag 2
Wat is de kans in Nederland?


De media geven het aantal doden.


Bron: NRC 10 juni 2020.

Als het gaat om kansen dan zegt de psychologie: een Nederlander heeft een kans van 1 000 000/173= 1 op de 5 780 om een coronadode te worden.

, vooral wanneer de emotie een rol speelt.

Het aantal coronadoden bleek overigens een zeer onbetrouwbaar getal. De administratie liep achter en verschilde. Het bleek dat de oversterfte twee maal hoger was dan het aantal gemelde coronadoden.


Vraag 3:
Doet mijn regering het wel goed?


De media zochten een antwoord op de vraag of Nederland het goed deed, door naar het buitenland te kijken. Om allerlei geografische factoren uit te schakelen is het beter naar brandhaarden te kijken dan naar bureaucratische eenheden als landen. Dus Niet USA: 5000 doden. maar: New York 5000 doden.

Om eenvoudig te kunnen vergelijken zou de psychologie het aantal doden per miljoen inwoners tonen.


570   New York
351   Italy
181   UK
173   Netherlands
103   Sweden
42   Germany
16   World
4   South Korea
2   China


In september 2020 meldden media steeds meer de aantallen per bijvoorbeeld 100 000 inwoners.

De psychologie zou er overigens op wijzen je landen wel heel gemakkelijk kunt vergelijken op het aantal doden maar dat geeft niet zo veel duidelijkheid over oorzaken. Er zijn te veel andere verschillen waarvan het effect niet bekend is, zoals: cultuur, gezondheids­zorg, geografische situatie, politieke strategie en procedures

Verder is het beoordelen van een regering nogal emotioneel geladen.

Zelfs al zou je landen kúnnen vergelijken dan loop je in het geval van corona minstens een maand achter door de incubatietijd.

Vraag 4:
Meer of minder maatregelen?


Na de landenvergelijking moest een dashboard het antwoord geven op de vraag of de regering het goed doet.


Dashboard coronavirus Rijksoverheid
De trend en het effect van maatregelen is moeilijk te zien.



Een auto-dashboard geeft technische informatie als snelheid en hoeveelheid brandstof. Maar de taak van de chauffeur is