Waarom vergeten reizigers uit te checken met de OV-chipkaart? |
Op deze pagina: 1 Waarom vergeten reizigers? 2 Wat bevordert vergeten? 3 Hoe vaak wordt checkout vergeten? 4 Hoe vergeten voorkomen bij reizigers? 5 Hoe vergeten niet voorkomen bij uitchecken? 6 Hoe vergeten wel voorkomen bij uitchecken? 7 Niet alleen uitchecken 8 Niet alleen OV-chipkaart 9 Naar 1950 of naar 2050 Meer denkpsychologie voor OV |
1 Waarom vergeten reizigers?De reiziger heeft veel aan zijn hoofd | In het werkgeheugen van de reiziger zit bijvoorbeeld: overstappen naar perron 4, nog een bloemetje kopen, aan de late kant dus opschieten en zorgen dat de portemonnee niet gerold wordt. | Bovendien probeert informatie via de zintuigen in het werkgeheugen te dringen. De notenbar komt via de neus binnen. De notenbar wordt in het werkgeheugen hartelijk ontvangen omdat deze de honger kan stillen en zo de kans op overleven verhoogt. Iets wat de overlevings- of de voortplantingskans niet verhoogt moet er dan uit, bijvoorbeeld uitchecken. | Op een station is er dus meer kans op vergeten dan normaal. |
1.2 Uitchecken bij het einde van de handeling | Als een mens klaar is met een taak dan stopt hij. Een mens zegt niet: Cancel nu het innemen van noten. De techniek moet vaak wel weten dat de mens stopt. Daarom is er de OK-knop. | Vóór vertrek een kaartje kopen, dat snapt de reiziger en dat is hij gewend. Enige tijd ná het uitstappen de techniek vertellen dat de reis afgelopen is, dat is de reiziger niet gewend. | slim en vergeet het informatie over afgesloten taken. Dat heet het |
2 Wat bevordert | Tijdens een reis is er stress. 87% van de reizigers verwacht bij het reizen met een kaartje uit de automaat nooit problemen bij controle. Heeft de reiziger een OV-chipkaart dan zakt dit percentage naar 48% Stress verlaagt de capaciteit van het werkgeheugen fors. | De verwachting dat er problemen kunnen komen doet de stress toenemen en de capaciteit van het werkgeheugen afnemen. Met de OV-chipkaart is er meer kans op vergeten, bijvoorbeeld vergeten uit te checken, dan met een papieren kaartje. |
2.2 Consistentie | Uitchecken moet de reiziger soms ook bij overstappen (naar een andere vervoerder). Sommige reizigers moeten in het weekeinde wel checken en op werkdagen niet. Door zulke inconsistenties kan de reiziger het uitchecken niet automatiseren en moet uitchecken een bewuste handeling blijven. | De rempedaal bij auto's zit altijd in het midden. Daarom zullen automobilisten zich voor het remmen nooit afvragen waar de rempedaal nu weer zou kunnen zitten. De kennis zit zelfs niet meer in het werkgeheugen maar is geautomatiseerd tot in de benen. | Door soms wel en soms niet uitchecken neemt de kans op vergeten toe. Dat is niet alleen zo tijdens het wennen maar altijd. |
3 Hoe vaak vergeten reizigers check-out? | Hoe vaak reizigers de check-out vergeten is niet precies te bepalen. Niet uitchecken komt niet altijd door vergeten. Soms vergeet de reiziger de check-out opzettelijk omdat dat goedkoper reist. Soms vergeet de reiziger uitchecken omdat hij niet weet of niet begrijpt dat hij moet uit-checken. Een betaalpas voer je toch maar één keer in. Maar er zijn wel veel aanwijzingen die een idee geven. |
![]() | De tag cloud op de homepage van NS laat zien dat de meest gestelde vragen gaan over het vergeten van het uit-checken. |
Alles bij elkaar zal 2% van de reizigers vergeten uit te checken. |
4 Hoe voorkom je het vergeten bij reizigers?Geheugenvriendelijk ontwerpen | Als de reiziger vergeet uit te checken dan zegt hij wel: Stom, vergeten uit te checken, beter nadenken volgende keer. Vergeten is geen denk-probleem maar een onthoud-probleem. Reizigers die gehoorzaam ICT-systemen accepteren zeggen ook wel: Sorry, ik ben er nog niet aan gewend. Ook bedrijven die vinden dat hun reizigers zich aan moeten passen aan de techniek zeggen: Reizigers moeten gewoon nog even wennen. Dat reizigers niet aan uitchecken kúnnen wennen is na ruim tien jaar wel duidelijk. | Uitchecken komt vanuit het langetermijngeheugen in het kortetermijngeheugen en kan daar altijd gemakkelijk uitgewipt worden. Dat heeft de reiziger niet in de hand. De enige optie is het werkgeheugen niet belasten. |
Zo weet de treinkaartautomaat inmiddels ook dat 57% van de reizigers na het opladen van de kaart vergeet deze nogmaals voor de lezer te houden. | De automaat zorgt er nu voor dat de reiziger dit niet kán vergeten (). Hoe de automaat dat doet, is op elk NS station te zien. |
Ook het vergeten van de bestemmingscode werd bij de knoppen-treinkaart-automaat uit de jaren-negentig vóór implementatie onderkend en opgelost. De 2,83% bestemmingscodefouten op de knoppentreinkaartautomaat verminderde tot 0,32% met een code die het werkgeheugen niet of nauwelijks belast | Dat was eenvoudig en kostte niets door gebruik te maken van codes die gemakklijk in het geheugen passen (bijvoorbeeld 123), door aan te sluiten bij de bekende postcode en een door een controlecijfer toe te voegen. |
![]() De bestemmingscodes op de automaat, zo gekozen dat het aantal werkgeheugenfouten zakte van 2,83% naar 0,32%. |
![]() De automaat zoals deze tot omstreeks 2000 op de stations stond. |
5 Hoe voorkom je vergeten uit te checken niet? |
5.1 Thuis herinneren | Het OV roept reizigers in kranten op het uitchecken niet te vergeten. Vergeten-uit-te-checken is geen langetermijngeheugen-probleem. De reizigers weten wel dat ze moeten uitchecken. | Het effect van een oproep in kranten en langs snelwegen om niet vergeten uit te checken is vooral dat de niet-OV-reiziger denkt: Wat een gedoe dat OV tegenwoordig. | ![]() |
5.2 Omroepen | Omroepen als de trein het station inrijdt is goedkoop, gemakkelijk en lijkt klantvriendelijk. | Wel verhoogt omroepen de stress, verlaagt daarmee de capaciteit van het werkgeheugen en verhoogt daardoor de kans op vergeten uit te checken. Uit onderzoek blijk dat auditieve aanbieding van informatie inderdaad leidt tot meer vergeten dan visuele aanbieding van informatie ( Verder verhoogt omroepen de auditieve drukte. | Omroepen gebruikt een professioneel vervoersbedrijf voor variabele en onverwachte informatie als een spoorafwijking en een extra stop. Als een vervoerder elk probleem met oproepen oplost komen reizigers aan twee oren te kort, vooral bij verstoringen. |
5.4 Uitchecken in een winkelcentrum? | Bij treinen is het goedkoper elke uitgang van een station een paal te geven dan elke uitgang van alle treinen. De kans op vergeten neemt dan wel toe zoals op dit plaatje te zien is. De lekkere hapjes rechts op het plaatje worden onmiddellijk in het werkgeheugen toegelaten omdat eten betekent overleven. | Ook de roze NS-marketingmedewerkers in het midden maken een redelijke kans om binnen te komen wanneer zij de kans op voortplanting kunnen vergroten. Is honger en voortplanting geen probleem dan kan de tijdschriftenwinkel links culturele behoeften bevredigen. De uit-checkpalen verliezen het van de miljoenen jaren oude overlevings- en voortplantingsprocessen. | Bovendien zijn de palen op het plaatje van Hoog Catharijne onzichtbaar door reizigers. Maar dat is op te lossen met de tekst Uitgecheckt? vlak boven de hoofden van de menigte. |
![]() | Bron: Utrecht CS, richting Hoog Catharijne, 2013. |
6 Hoe kun je vergeten uit te checken wel voorkomen?6.1 Uitchecken bij het uitstappen | Hoe dichter het uit-checken bij het eind van de reis zit, hoe kleiner de kans dat de reiziger de uitcheck vergeet . Uitchecken bij de uitgang van het voertuig is de beste plek. | Bij bussen is het goedkoper elke uitgang van een bus een paal te geven dan elke halte. Bij treinen ligt die verhouding omgekeerd. In Utrecht checkt de reiziger uit in een winkelcentrum, enige minuten na het psychologische einde van de reis. |
6.2 Controleren bij de paal | De paal gedraagt zich menselijk en vriendelijk met teksten als Welkom en Goede reis. Dit soort vermenselijkingen zijn ongewenst. Vaak verbergt vermenselijking het ontbreken van noodzakelijke functionaliteit. Zo laat de ovchipaal in het midden of de reiziger nu wel of uitgecheckt is. | Mocht het uitchecken na het stillen van de honger weer in het werkgeheugen komen dan kan de reiziger niet controleren wat zijn checkin status is. |
![]() | Is de reiziger ingecheckt en bij wie? |
Wanneer de reiziger binnen enkele minuten weer checkt, bijvoorbeeld omdat hij door verstoringen in de treindienst afziet van de reis of omdat hij vergeten dat hij al gecheckt heeft, dan zou het OV-chip-systeem zich af kunnen vragen: Wat gek, reisafstand: 0 meter, reistijd 10 seconden, wat zou er aan de hand kunnen zijn? Het OV-chip-systeem kan weten dat er een probleem is maar houdt gewoon zijn mond. |
![]() | De reiziger checkt binnen enkele minuten weer uit. De paal weet ook niet of de reiziger in- of uitgecheckt is. De paal doet niet wat afgesproken is (uitchecken), zegt niet waarom hij ongehoorzaam is en zegt niet wat de reiziger moet doen (na enkele minuten weer checken of bij een andere paal checken). |
6.3 Mailen | De OV-chipkaart is een e-systeem. In een e-systeem kun je makkelijk en goedkoop mailen. Je kunt een mail sturen zodat de reiziger óók weet dat hij vergeet uit te checken. In 2016, 11 jaar na de introductie van de OV-chipkaart kondigt NS aan een mailtje te sturen. | Psychologisch gezien is feedback nodig omdat de reiziger dan beter reisgedrag kan leren. Verder zou je het onfatsoenlijk kunnen vinden dat je niet over fouten communiceert maar wel stiekem een boete incasseert. |
6.4 Smart | Smart 1 Het systeem weet dat de reiziger vergeten is uit te checken en het systeem weet dat de vergeter weer voor zijn paal staat voor de volgende reis. In plaats van dommertje te spelen zou de paal over een gemaakte fout kunnen beginnen. De paal zegt: Piep piep piep. en het scherm zegt: Vorige keer uitchecken vergeten. In dit station vergeten? Ja, check dan nogmaals in. Neen, loop maar door, we mailen wel. |
Smart 2 Het systeem zou naar recente reizen van de reiziger kunnen kijken. Dan blijkt dat de reiziger op vrijdag meestal naar Nijmegen gaat. Voor de hand ligt dan een mail als: Bij geen tegenbericht gaan we maar weer uit van Nijmegen. |
6.5 Eerlijk en interessant | Nu krijgen reizigers die niet uitchecken een boete. Je kunt ook reizigers die niet vergeten uit te checken een niet-vergeten-uit-te-checken-bonus geven. Voor de winst van het vervoersbedrijf hoeft dat niets uit te maken. | Een interessante vraag is waarom het OV de essentie van zijn systeem, het uitchecken, bouwde op een van de onbetrouwbaarste en onbeheersbaarste functies van de mens, en daarbij geen eenvoudige en goedkope geheugenondersteuning geeft. |
7 Niet alleen uitchecken | Tot zover het uit-checken. Er is psychologisch gezien meer te zeggen over de huidige OV-chipkaart. |
7.1 Overstappen | ![]() | Het logo van de OV-chipkaart suggereert bij één trip, met meer overstappen: inchecken aan het begin van de trip en uitchecken aan het eind van de trip | ![]() | Uit- en inchecken bij overstap binnen dezelfde vervoerder kan leiden tot een duurdere reis. |
7.3 De woorden | Het woordgebruik van het OV-chip-systeem is jargon, onjuist, onbegrijpelijk en beschrijft het technische en administratieve OV-chip-systeem. Hieronder wat voorbeelden. |
8 Niet alleen OV-chipkaart | De reiziger heeft niet alleen te maken de OV-chipkaart maar ook met reisinformatie en verstoringen. | Als elk detail van die systemen ook 2% nodeloze fouten bij reizigers geeft dan neemt het aantal probleemloze reizen sterk af. |
9 Naar 1950 of naar 2050 | Het Nederlandse public design stond internationaal zeer hoog aangeschreven. | De NS introduceerde als eerste opvallende en goed zichtbare gele treinen, een revolutie was dat toen. Polderend konden de vele Nederlandse vervoerders één papieren strippenkaart voor heel Nederland bieden. Het Nederlandse mooi-maak-Design geniet wereldwijd waardering. | Het Nederlandse goed-in-gebruik-Design staat bij mondiale professionals hoog aangeschreven. We hadden jarenlang het beste papiergeld ter wereld, we zijn de beste bewegwijzeraars van luchthavens en de Nederlandse belastingbetaler kan zeer goed communiceren via Internet. | Nederland is naar mijn idee een van de weinige landen ter wereld die een succesvolle en moderne OV-e-card kan realiseren. |
Vroeger maakte de reiziger met de vervoerder vóóraf de afspraak het | De huidige OV-chippaal verbergt betalingen en boetes met | ![]() | Met OV-chiptechniek kan de vervoerder professioneel, op basis van het reisgedrag tot dan toe aangeven wat de korting de volgende keer voor déze reiziger zal zijn: Uw volgende reis binnen 4 weken is gratis. De vervoerder kan zo de reiziger verleiden meer te gaan reizen. | De reiziger kan het uitgespaarde geld gebruiken voor overleven en voortplanten. Dán wordt de OV-chip-paal een serieuze concurrent voor de notenbar. |
Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor: | ||
![]() | ![]() | |
![]() | ![]() | |
![]() | ![]() | |
![]() | ![]() | |
![]() | ![]() | |
![]() | ![]() | |
![]() | ![]() |
Contact |
+31 (653) 739 750 Parkstraat 19 3581 PB Utrecht Nederland leonardverhoef@gmail.com Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht. |