Met meer borden: geen cursus, geen examen en minder verkeersdoden

Op deze pagina:

1 Hoe kan dat: Meer oefening en minder presteren?
2 Hoe ontwerp je: Beter presteren zonder leren
3 Conclusies
4 Naar betere borden
5 Hoe implementeren?

Meer toegepaste denkpsychologie

Leonard Verhoef, ontwerpt complexe apparaten en systemen waarmee mensen moeten denken en handelen. Geen designer maar psycholoog.

Contact.

verkeersbord maximum snelheid experimenteel psychologie

Het was slecht nieuws toen de

ANWB in 2015 concludeerde

dat 78% van de auto-mobilisten zou zakken voor het bordenrijbewijs. Voorlichten en herhalingscursussen zijn nodig. Een opmerkelijk conclusie omdat de resultaten juist laten zien dat cursussen níét werken.

Deze psychologische analyse geeft een verklaring, een oplossing en een empirische toetsing voor het leren van verkeersborden. Het goede nieuws is: Automobilisten kunnen borden beter begrijpen zónder uitleg, zónder cursus, zónder examen en zónder jarenlange ervaring wanneer de borden afgestemd zijn op de wijze waarop de hersenen werken.

1. Hoe kan dat: Meer oefening en minder presteren?

1.1. Hoe werkt het geheugen niet

Een amateurpsychologisch model voor het geheugen is een ladekast waar de betekenis van verkeersborden en rekensommen in gestampt moeten worden.

Vreemd is wel dat uit een ladekast niets uit zich zelf verdwijnt en dat wat er ingelegd is verandert niet uit zich zelf. Bij het geheugen is dat wel het geval. In een lade stamp je als je er teveel in doet. In het geheugen is stampen hetzelfde er heel vaak inleggen. De term instampen laat zien dat het inleggen van kennis in de geheugenladekast niet altijd goed lukt. Dat is niet omdat de geheugenlade vol is.

1.2 Hoe werkt het geheugen wel

Volgens de psychologie is het geheugen een netwerk dat nieuwe kennis koppelt aan bestaande kennis in het netwerk. Daarom zijn nummers zo moeilijk te onthouden, ze zijn nergens aan te koppelen.

Ezelsbruggetjes zijn wel effectief omdat zij een koppeling aanbrengen. Kennis wordt niet opgezocht maar gereconstrueerd. Gezien het grote verschil tussen de amateurpsychologische instamppraktijk bij verkeersborden en het leren rekenen eerst wat meer over het geheugen als netwerk.

Fysiologisch onderzoek naar de werking van de hersenen toont dat de hersenen geen systeem van opgeslagen elementen zijn maar een systeem van verbindingen

(Marcus & Koch, 2015 ).

Met de moderne technieken is één herinnering niet op één plaats in de hersenen te vinden.

Spreken is niet het opzeggen van ingestampte woorden en zinnen maar construeren van zinnen, stellen taalpsychologen

(Clark & Clark, 1977).

In de toegepaste psychologie geeft het constructiemode inzicht onbegrepen verschijnselen. Consistente (netjes geconstrueerde) getuigenverklaring zijn onbetrouwbaarder dan inconsistente getuigenverklaringen heeft de psycholoog Wagenaar laten zien

(Koppen en Wagenaar, 1997 ).

Sommetjes leren door instampen werkt niet. Sommetjes leren door het constructieproces te verkorten werkt wel

(Verhoef 2017 ).

n Het netwerkmodel geeft ook inzicht in de merkwaardig conclusie dat meer oefening niet leidt tot betere kennis van de huidige verkeersborden. Dit blijkt uit de performance van automobilisten en uit de bijvangst van dit onderzoek. Op de vraag Wat betekent dit bord? Verzinnen de proefpersonen er lustig op los, met name bij de bestaande borden. Er zijn borden waarbij we inmiddels meer dan tien verklaringen verzameld hebben. Overigens zijn die verklaringen vaak logischer dan de bedoelde betekenis. Verder hebben de proefpersonen de experimentele borden niet eerder gezien en zijn deze met

de overval-methode

aangeboden. Een tweede bijvangst van dit onderzoek is dat de proefpersonen niet anders konden dan de betekenis construeren. En dat bleek uitstekend te gaan zullen we zien.

De stelling van de psychologie is dus dat verkeersbordenkennis niet ingestampt moet worden maar construeerbaar moet zijn.

2. Hoe ontwerp je: Beter presteren zonder leren

Weten wat een verkeersbord betekent is dus niet kijken in een geheugenladekast maar bedenken wat het bord zou kunnen betekenen. Stuur dan dat denken en zorg zo dat de IKEA-kast maar op één manier in elkaar kan.

De evolutie is slim en heeft de taalhersenen generiek ontworpen. Het maakt de taal-hersenen niet uit of de taal Nederlands is of Chinees. Ook een bewegingstaal is geen probleem (dans, gebarentaal). Hoe de hersenen een taal verwerken blijkt uit de (woord)grammatica. Nu zijn verkeersborden een grafische taal voor een systeem in woorden, namelijk verkeersregels. Een grammatica voor verkeersborden zou dus gelijk kunnen zijn aan een grammatica voor de woordtaal.

Dat komt mooi uit. Als vierjarige kleuters leerden automobilisten geheel op eigen kracht zonder cursus en examen de complexe grammatica van soms twee moedertalen. Op school komt daar dan nog een expliciete grammatica bij. Daarna worden vreemde talen geleerd met die grammatica. Eenmaal volwassen zou het leren van een eenvoudige grafische mag-wel-mag-niet-taal van concrete auto’s en wegen, een fluitje van een cent moeten zijn. Dit onderzoek en dat van de ANWB, laat echter zien dat dit dus géén fluitje van een cent is.

Klopt de psychologie niet, klopt de woordgrammatica niet of kloppen de verkeersborden niet? Het antwoord zoeken we met drie woordgrammatica-regels waar weinig discussie over is (bepaling, ontkenning en persoonlijk voornaamwoord).

2.1. Bepalingen

2.1.1 De huidige borden

Net als de woordtaal kennen ook verkeersborden bepalingen, bijvoorbeeld voor hoogte, lengte en breedte. De huidige borden geven alleen het bijvoeglijke deel weer (de maat) en niet het zelfstandig naamwoord (de auto). Jonge kinderen begrijpen dat onbepaald communiceren riskant is en beginnen daarom met zinnen van twee woorden al als zij 18 maanden oud zijn. De communicatie van maten in het verkeer is lastig omdat de drie-dimensionale maten staan op een twee dimensionaal vlak en getekend zijn zonder perspectief. Dit maakt het begrijpelijk dat 62% (97 observaties)

(onderzoekdetails)

van de automobilisten niet weet wat de hoogte-, lengte- en breedteborden betekenen.

Theoretisch is het dus verstandig de grammatica voor bepalingen op verkeersborden wél toe te passen én ook het zelfstandig naamwoord te tonen.

verkeersbord leren ontwerpen maximale hoogte

verkeersbord leren ontwerpen maximale lengte

verkeersbord leren ontwerpen maximale breedte

62% (97 observaties) van de automobilisten begrijpt deze borden.
Bron: Nederlandse verkeersborden.

2.1.2 Hersenvriendelijke bepalingsborden

Toont een bord ook het zelfstandig naamwoord dan neemt het aantal goede antwoorden toe met 7% zoals rechts te zien is. Het begrip zou 100% moeten zijn want zo ingewikkeld is de boodschap niet. Wat is hier aan de hand?

Het aantal goede antwoorden van automobilisten neemt toe met 7% tot: 69%. Bron: experimentele verkeersborden.

%. 53% van de verklaringen die de proefpersonen geven bij het experimentele breedte-verkeersbord hebben betrekking op de hoogte.

De gedachte lijkt: De maat staat boven de auto dus het zal wel hoogte zijn. De accolade wordt over het hoofd gezien.

Wat de psychologie betreft is hier sprake van Partial identification: mensen accepteren gemakkelijk een gedeeltelijke verklaring

(Reason, 2009 ).

Ook neurologen hebben dat Partial identification in de hersenen zien gebeuren

(Rasmussen et al., 2015 ).

Om de herinnering sneller en efficiënter te maken koppelen de hersenen delen van de herinnering af.

Evolutionair gezien is snel waarnemen verstandiger dan nauwkeurig waarnemen. Je kunt beter beginnen te rennen als er iets zwarts op je af komt stormen dan eerst analyseren of het gaat om een smakelijke zwarte geit of om een hongerige panter.

Terug naar de verkeersborden. We hebben de evolutie uitgeschakeld door de maat ónder de auto te plaatsen. De breedtemaat boven de auto geeft 71% (34 observaties) goede antwoorden en de breedtemaat onder de auto nadert de 100% met 93% (15 observaties)goede antwoorden. De proefpersoon die fout antwoordde zegt dat het om lengte gaat (i.p.v. breedte). Het percentage goed van het experimentele onderbord is ruim viermaal hoger dan het percentage voor het gebruikelijke bord ( 22% (67 observaties)

Ook de onderzoeksresultaten laten zien dat het dus verstandig is de grammatica van bepalingen wél toe te passen en het zelfstandig naamwoord te tonen. Het gaat hier dus niet om niet begrijpen maar om te snel waarnemen.

Bron: experimentele verkeersborden. ©.

2.2 Ontkenning op verkeersborden

Nu is de hoogte, de lengte en de breedte niet het grootste probleem in de verkeers-veiligheid. De vorige paragraaf warmt vooral op voor toepassing van de psychologische aanpak voor ingewikkelde boodschappen. Belangrijker voor de wetgever is de ontkenning. Het gaat om wetten. Hoe is de ontkenningsgrammatica op de huidige verkeersborden?

De plaats van niet
De plaats van de ontkenning maakt in de woordtaal veel uit. Jan en niet Piet ontslaan. betekent wat anders dan Jan en Piet niet ontslaan. en weer wat anders dan Jan en Piet ontslaan niet.

Op verkeersborden is de regel ongeveer: Rode rand, dus er mag iets niet. De rode cirkel op het bord rechts staat om de rode personenauto die wél mag inhalen. De vrachtwagen en de bus mogen volgens de wet niet inhalen maar zijn zwart en niet rood. Deze plaatsingsfouten verklaren waarom 0% (10 observaties) van de proefpersonen de betekenis van dit bord niet kan construeren.

0% (10 observaties) begrijpt wat dit bord betekent. Bron: Duitse snelwegen.

In de woordtaal betekent een oneven aantal nieten ’niet’ en een even aantal niet en ’wel’. Een niet-onaardig meisje is dus een aardig meisje. Het bord rechts heeft drie ontkenningen en volgens de woordgrammatica mag iedereen daar dus parkeren (rode rand, streep door P en de streep is rood). Ook hier is alles rood maar wat niet mag (parkeren) en wie dat niet mogen (vrachtwagens en bussen) zijn niet rood.

Mogen vrachtauto’s en bussen hier wel of niet parkeren? Bron: Nederlands verkeersbord.

41% (22 observaties) van de lezers denkt dat een bus niet naar links mag (bus en pijl zijn immers rood en rood staat voor niet). 59% denkt dat de bus wel naar links mag (het rood betekent: opletten) of weet het niet. Overigens zijn deze antwoorden niet gecorrigeerd voor kans.
Bron: Nederlands verkeersbord.

Geen synoniemen
Het bedoelde antwoord op de vraag: Mag een bus links af? bij het bord rechts is: Ja. In dat geval betekent rood: Let op. Rood betekent echter ook niet. Dan is het antwoord niet.

Het gebruik van synoniemen is niet verstandig. Dat bleek toen in 1977 een luchtverkeersleider in Tenerife OK zei tegen een Nederlandse Boeing 747 piloot voor Route clearance. De piloot dacht dat OK stond voor Take off. Enkele minuten later waren er meer dan 583 dodelijke slachtoffers. Geel is een betere keuze voor Let op om grammaticale redenen maar ook om waarnemingsfysiologische redenen.

Niet alleen niet
Wel en niet zijn antoniemen (tegenstellingen) die in de woordtaal elk hun eigen vorm hebben. Bij verkeersborden heeft alleen niet van het antoniemenpaar enkele algemeen begrepen grafische voorstellingen. Bij het niet ligt ook de belangstelling van de wetgever. Groen komt op verkeersborden vrijwel niet voor.

Naast de bovenstaande taalpsychologische overwegingen zijn er ook denkpsychologische argumenten om wel wél te tonen. Tegenstellingen als goed-fout en zwart-wit bieden een simpel en krachtig denkmodel, zeker voor het communiceren van ontkenning. Mag-wel en mag-niet moeten dus duidelijk in de beeldtaal aanwezig zijn, bijvoorbeeld door consequent de kleuren rood en groen te gebruiken, zoals in de experimentele borden hier.

Theoretisch is het dus verstandig de grammatica voor ontkenning op verkeersborden wél toe te passen.

2.2.2 Hersenvriendelijke niet-borden

Het Duitse Bussen en vrachtautos mogen niet inhalen bord hierboven en het Nederlandse Bussen en vrachtauto’s mogen niet afslaan. bord scoorden gemiddeld
20.5%. De experimentele borden met een correcte grammatica scoorden gemiddeld 73.5% (10 observaties).

Nog geen resultaten beschikbaar. Bron: experimenteel verkeersborden. ©

Ook de onderzoeksresultaten laten dus zien dat het verstandig is de grammatica voor ontkenning wél toe te passen.

2.3.1 De huidige borden

Of een grammaticaal correct bord voor inhalen leidt tot minder verkeersdoden kun je je afvragen. Bij spookrijden ligt de afweging anders.

Het bord rechts

laat in het midden welke van de drie auto’s de lezer bestuurt. Het zegt niet JIJ bent de rode, de spookrijder. Mede doordat een persoonlijk voornaamwoord ontbreekt, begrijpt 0% (69 observaties)0% (n proefpersonen=43) van de automobilisten dit bord. Overigens gebruikte één proefpersoon het woord spookrijder wel maar voegde daar gelijk aan toe Nee hoor dat was een grapje. Het Nederlandse spookrijdbord is duidelijker omdat er geen persoonsverwarring is. 8% (40 observaties).

0% (69 observaties)Bron: Oostenrijks anti-spookrijdbord. Kandidaat voor de Europese standaard.

Theoretisch is het dus verstandig de grammatica voor persoonlijke voornaamwoorden op verkeersborden wél toe te passen en duidelijk te maken wie de lezer op het bord is.

Bron: Nederlands anti-spookrijdbord.

2.3.2 Hersenvriendelijke borden

Rechts een anti-spookrijdbord met een persoonlijk voornaamwoord. Dat geeft een verbetering van 0% naar 44%. Ook begrijpen meer lezers dat er een richtingsprobleem is. Ook dat moet natuurlijk naar 100%. Gezegd moet worden dat de scoring ook hier nogal streng was. Het antwoord Spookrijder werd niet goed gerekend omdat onduidelijk is of de proefpersoon begreep dat híj de spookrijder is.

44% (27 observaties) begrijpt wat dit bord betekent.
Bron: experimenteel verkeersborden.

We vermoeden dat bij dit experimentele bord het netwerk van de hersenen associaties legt met: Verboden in te rijden, maar als het een kort stukje is, er zijn geen andere auto’s en geen politie, dan kun je het best even doen. dan met: Wat is dat nou? Levensgevaarlijke situatie. Verrek! Ik zit mis. Onmiddellijk maatregelen nemen. Rechts een experimentele variant die deze lampjes mogelijk wél laat branden.

Niet in het experiment maar wel op de wegen is er nog een persoonsverwisseling mogelijk. De Nederlandse spookrijdborden zijn zo geplaatst dat niet-spookrijders het bord óók zien. Plaatsing van het bord 100 verder op de oprit geeft al een verbetering. Niet-spookrijders mogen het bord namelijk niet zien. Automobilisten mogen het bord eigenlijk nooit zien. Ze mogen het bord niet zien tijdens het leren van borden, niet bij het examen van borden en liever eigenlijk ook niet bij het lezen van artikelen over spookrijdborden. Is het bord bekend dan maakt de spookrijder, die niet bewust is gaan spookrijden, een persoonsverwisselingsfout: Wat een sukkel zeg, zo’n spookrijder.

Ook de onderzoeksresultaten laten dus zien dat het verstandig is de grammatica voor persoonlijke voornaamwoorden op verkeersborden wel toe te passen.

Naar top.

3 Conclusies

De verschillen tussen de huidige borden en de experimentele borden zijn nogal groot. Klopt het onderzoek wel? Natuurlijk verschilt de experimentele situatie van het werkelijke autorijden.

De proefpersonen kregen alle tijd en bestuurden geen auto.

De vragen werden gesteld volgens de overvalmethode: geen cursus, geen uitleg, geen aanwijzingen, geen context, alleen de eerste trial telde. De instructie was: Je rijdt in een auto, ziet dit bord, wat betekent dit bord?

De scoring was zeer streng. Het enige goed gerekende antwoord was: Bussen en vrachtwagens mogen niet inhalen. Genoemd moest worden: bussen, vrachtwagens, niet én inhalen. Fout werd gerekend: Niet inhalen.

Door de open vraag: Wat betekent dit bord? werd duidelijk wat de proefpersonen dachten en wat hen eventueel op het verkeerde been zette. Daardoor konden we de experimentele borden verbeteren. We hebben gezien dat de performance dan de 100% gaat naderen. Nog niet alle experimentele borden hebben voldoende verbeteringsslagen gehad.

Dit onderzoek gaat nog uit van de huidige verkeersborden. De experimentele borden zijn dus nog geen hedendaagse auto maar een soort postkoets getrokken door een paardachtige motor (horseless carriage syndrome,

(de Mul, 2007)

. We moeten deze ontwerpfout wel maken om enigszins begrijpelijk te blijven voor proefpersonen en lezers.

De verschillen tussen praktijk en experimenten leiden er toe dat de verschillen tussen de twee situaties in werkelijkheid groter zal zijn. Het onderzoek onthullen overigens niet alleen dat de grammatica van verkeersborden er een is waar een vierjarige zich voor zou schamen. Er is meer te zien.

Opmerkelijk is dat automobilisten de grammaticaal correcte borden slechter begrijpen (
58% (111 observaties) dan lezers zonder rijbewijs (
67%, n observaties=93). In werkelijkheid is dit verschil waarschijnlijk groter. Het kan zijn dat de proefpersonen zonder rijbewijs (gemiddeld 18 jaar) jonger zijn dan de automobilisten (41 jaar). Echter, het verschil wordt kleiner en draait om wanneer we het effect van het rijbewijs weghalen. Herhalen we het onderzoek met waterverkeerborden die beide groepen niet kennen, dan worden de verschillen kleiner en presteren automobilisten beter ( 0% (10 observaties)77% goed, n observaties=46) dan de lezers zonder rijbewijs ( 0% (10 observaties)72%, n observaties=45). Een interessante vraag is: Degenereren de huidige borden het denken van de automobilist?

Naar top.

4. Naar betere borden

Tot zover de borden uit het heden en verleden. De hersenen zijn duidelijk over de verkeersborden voor de toekomst.

4.1 Geen zelfrijdende auto

Als de borden niet begrepen worden dan lost de zelfrijdend auto ook het bordenprobleem op, hoort men wel. Bij dat argument verstijven de hersenen waarschijnlijk. Als het al niet lukt een begrijpelijk bordje te maken voor verboden in te halen, lukt het dan wél een begrijpelijke zelfrijdende auto te maken?

Kun je de hersenen opschepen met de supervisory control over gecompliceerde geïntegreerde computersystemen, in een open omgeving met snelheden en noodzakelijke reactietijden waar de inmiddels niet meer geroutineerde hersenen niet op gebouwd zijn? Grammaticaal correcte borden ontwerpen lijkt ons eenvoudiger. Die borden zijn ook handig wanneer de automobilist zelf moet rijden omdat de auto wel kan rijden maar niet meer zelf of omdat het zelf van de auto iets even niet goed begrepen heeft.

4.2 Geen teksten

Het verkeer evolueert verder en wordt steeds complexer. De borden evolueren niet mee. Bij complexere communicatie wordt tekst bij een grafisch bord geplaatst. Dat is evolutie achteruit. Tekst is in het verkeer nogal onhandig gezien de leesomstandigheden (snelheid, weersomstandigheden) en de taak (letten op ander verkeer).

Bovendien is het voor de hersenen lastig in twee verschillende systemen te communiceren. Een dag Engels praten en de volgende dag Frans praten gaat nog wel maar om de zin van taal wisselen is lastig.

4.3 Wel meer grafisch

Het oog en de hersenen kunnen uitstekend beelden verwerken die aanzienlijk complexer zijn dan een verkeersbord. Zo kunnen de hersenen uitstekend duizenden gezichten herkennen en interpreteren. Dat geldt dus ook voor borden. Een grafische evolutie is dus onontkoombaar. Rechts twee borden die de menselijke ogen en hersenen bij 120 km/h binnen 8 meter kunnen verwerken. Een tekstvariant heeft zo’n 100 meter nodig om gelezen te worden.

Demo cognitief psychologisch verantwoorde ’kilometerteller’, vooral voor de bestuurder van een zelfrijdende auto.

Deze experimentele kilometerteller gaat dan gebruikelijke tellers. Echt revolutionair is dit ontwerp overigens niet, het is namelijk gebaseerd op onderzoek naar de
kilometerteller voor de Europese Hoge Snelheidstrein (ERMTS) nu zo’n vijfentwintig jaar geleden (UIC, 1998) ©.

Meer, click en ga naar: ERMTS

Een hersen- en taakvriendelijke km/h-teller, bijvoorbeeld om de zelfrijdende auto in de gaten te kunnen houden. Bron: experimenteel ontwerp. .©

4.4 Wel meer borden

Net zoals een goede woordgrammatica leidt tot oneindig veel zinnen die niet geleerd en wel begrepen worden kan ook een goede verkeersbordengrammatica leiden tot oneindig veel borden die niet geleerd en wel begrepen worden. Een goede grammatica kan tevens zonder moeite nieuwe en ingewikkelde verkeersboodschappen communiceren. Verder is er minder discussie en ontwerptijd.

In dit artikel is te zien dat de borden voor rijstrookinformatie (inhalen en afslaan) met dezelfde grafische elementen gemaakt zijn. Ken je het ene bord dan is het eenvoudig de betekenis van het andere bord te construeren. Ook laat een goede grafische grammatica zich toepassen op andere domeinen zoals rechts te zien is voor afmetingen. Net als de woordtaal is ook de beeldtaal is niet domeinspecifiek.

Een grafische verkeersbordengrammatica is niet domeinspecifiek. Hij geldt voor Bron: experimentele verkeersborden. &s ©

Naar top.

5. Hoe implementeren?

De theorie, de experimentele ontwerpen en de empirische resultaten laten zien dat het de moeite waard kan zijn verkeersborden grammaticaal correct te ontwerpen. Waarom gebeurt dat niet?

Een oorzaak is de psychologie.

Aanvankelijk was er in het verkeer veel te winnen met de toepassing van de waarneempsychologie. Daar richtte de psychologie zich op

(Riemersma, 1989).

Inmiddels zijn de verkeersborden leesbaar en zichtbaar maar zijn het verkeer en de informatie ingewikkelder geworden. Het probleem is niet meer het zien van borden maar het begrijpen van borden. Dat begrijpen is voor opdrachtgevers maar ook voor psychologen aanzienlijk lastiger. Dat blijkt ook wel uit dit onderzoek.

Verder zijn psychologen opgeleid om wetenschappelijk verantwoord te constateren of iemand een bord ziet, en eventueel begrijpt en niet om borden te construeren die iedereen begrijpt

(Verhoef, 2007 ).

Ons uitgangspunt is dat psychologen niet alleen moeten operationaliseren in test-items maar ook in concrete ontwerpen, zoals de experimentele ontwerpen in dit artikel.

Tot slot is er meer belangstelling voor eenvoudig constaterend onderzoek naar nieuwe ICT-toepassingen en hypes dan voor onderzoek dat vraagtekens zet bij verkeersbordjes waarvan iedereen denkt dat hij de wettelijke betekenis kent.

5.2 Andere veilgheidsstrategie

Tot op heden werden veiligheidsproblemen opgelost met meer regels en procedures zoals op het bord rechts. De strategie leidde tot zoveel borden dat het volk via ingezonden brieven in opstand kwam.

Overreden door een tram? We hebben toch gezegd dat de tram voorrang heeft, (ook de tram die komt van een onverwachte richting). Bron: Stationsplein Brussel zuid.

Het CROW publiceerde in 2014 over minder borden.

Niet alle verkeerskundigen wisten daar raad mee. De gemeente Utrecht vroeg daarom zijn burgers aan te geven welke verkeerslichten zij verwijderd wilden hebben. Daar waar verkeerslichten verdwenen, daar verschenen (natuurlijk) borden zoals rechts te zien is.

Bron: Utrecht.

Echt revolutionair is het idee geen bordjes te plaatsen nu ook weer niet. Al weer zo’55 geleden bedacht Monderman het shared space concept. Mensen blijken geen computers te zijn die je precies moet zeggen wanneer over te steken. Het zijn denkers die begrijpen dat je een druk kruispunt zonder verkeerslichten niet met 50 km per uur moet oversteken.

Mensen zijn geen slaafse regelvolgers zoals mieren, maar creatieve regelmakers

(Verhoef 2017 ).

Geleidelijk aan wordt ook in de veiligheidskunde duidelijk dat meer regels geen de oplossing is

(Trappenburg, 2010 ).

Maar regels op papier en borden op straat zijn eenvoudiger te implementeren dan cognitief psychologisch verantwoorde oplossingen. Die oplossingen wijken vaak sterk af van amateur-psychologische oplossingen, zijn goedkoper en de toepassing vraagt lef.

5.3 Andere ontwerpers

De strategie: Gij zult de niet te onthouden betekenis van dit niet te begrijpen bord instampen. kan niet en werkt niet. De strategie moet zijn: Gij zult grammaticaal correcte borden ontwerpen, beste designer.

De automobilist leert (verkeersborden) dus niet. Denken, ja dat doet de automobilist dus wel. Maar denkt de ontwerper van borden en zelfrijdende auto’s wel? Natuurlijk, hij denkt ook. Maar hij laat zijn denken overmeesteren door de euforie van een nieuwe techniek die alle problemen gaat oplossen

(De Wilde, 2000 ).

De les is nu wel duidelijk. De ratio, filosofen als De Wilde en de psychologie, nodig die nooit uit bij je ontwerp. Zij bederven je feestje.

Meer denkpsychologie voor public info design

Public info			Discords in signposting Met klik meer.
Public info			From buttons for fingers towards graphics for brains, past and future of ticket vending machines History and future of ticket vending (machines). Problems and solutions of: hard buttons; frame button; touch screen; electronic cards; and price communication in a dynamic interactive and integrated way. Met klik meer.
Public info			The information street Met klik meer.
Public info			Logo, one logo, nine interpretations Met klik meer.
Public info			Logo, complex company logo When two trains are crossing at the same time the situation becomes more dangerous for tracks crossers and more complicated for level crossing designers. How to reduce the number of other train coming accidents? Met klik meer.
Public info			Pictogram, lift and arrows Arrows. Easy to understand? Met klik meer.
Public info			How public spaces are structured Navigation screens with a non-realistic portrait orientation allow much easier trip planning. Met klik meer.
Public info			Structuring chaotic space with a visual list Navigation screens with a non-realistic portrait orientation allow much easier trip planning. Met klik meer.
Public info			Threats and opportunities for wayfinding systems Met klik meer.
Public info			Bewegwijzeraars moeten meer egocentrisch werken Met klik meer.
Public info			Van media-virologie naar corona-dodelijk burgergedrag Hoe leggen media virologie uit aan burgers. Hoe zouden psychologen dat doen. Dodelijk coronagedrag door: gesproken woorden voor de emotie en de juiste plaatjes voor de ratio. Niet omgekeerd. Is dat onvoldoende dan een neppe app. Met klik meer.
Public info			Een psychologische veiligheidsstrategie, van veiligheid met regels naar veiligheid met ontwerppsychologie Met klik meer.
Public info public transport			Decision making of vending machine users What is better: more choices on one button or each choice it’s own button? When the obvious solution is selected, underlying cognitive psychological processes are overlooked. Met klik meer.
Public info public transport			Naming public transport lines for passengers Met klik meer.
Public info public transport			A new conceptual structure for passenger information Met klik meer.
Public info public transport			Met het OV naar het Oog van de reiziger, klanttevredenheid zonder onderzoek Tevreden reizigers zonder onderzoek. Geeft user experience onderzoek betere user experience? Antwoorden van filosofie, fysiologie, psychologie en marketing. Is er een andere aanpak? Met klik meer.
Public info public transport			Voor de business in het OV bestaat de reiziger niet Op stations is te zien wat een reiziger moet weten, lezen en begrijpen voor een OV-reis. Is al dat weten, lezen en begrijpen ook noodzakelijk om zijn reisdoel te bereiken? Met klik meer.
Public info public transport			Hoe onderzoek je het denken van reizigers Do’s en vooral veel don’ts. Met klik meer.
Public info public transport			OV kan reizigers geen verstoringsinfo geven Met klik meer.
Public info public transport			Historie en toekomst van dynamische OV-vertrektijdenborden Vertrekborden nu: aandachtsloos, tonen: treinen, vertrektijden, perronnrs., hebben lay-out voor papier en zijn paternalistisch. Nodig zijn borden die aandacht sturen, bestemmingen, afteltijd en perronrichting tonen. Verder moeten de borden gebruik maken van de mogelijkheden van de moderne techniek en de reizigers zelf beslissen. Met klik meer.
Public info public transport			Historie en toekomst van perron- en halte-OV-vertrektijdenborden Huidige halte- en perronborden falen mbt: aandacht, looptempo, mentale belasting en leiden aan horseless carriage syndroom. Verbetering en genezing is eenvoudig. Met klik meer.
Public info public transport			Teksten en grafische symbolen op automaten Met klik meer.
Public info public transport			Vertrektijd is passé, leve de afteltijd Met klik meer.
Public info public transport ovchip			Passenger reactions and passenger actions: improving public transport Met klik meer.
Public info public transport ovchip			Communiceren met de OV-chipkaart Met klik meer.
Public info public transport ovchip			Waarom vergeet de reiziger de check-out bij de OV-chipkaart Met klik meer.
Public info road traffic			Turn right please, navigation screens should obey perception Navigation screens with a non-realistic portrait orientation allow much easier trip planning. Met klik meer.
Public info road traffic			Less other train accidents on level crossings The problem: a second train behind the first train at a level crossing. The solution: hide technology, hide the real situation and lie. Met klik meer.
Public info road traffic			Naming ring roads Belt, circle, peripheral, ring or round way, which word is the best choice? Met klik meer.
Public info road traffic			Meer parkeerplaatsen door liegende parkeerplaatsborden Technology-driven sign design can increase costs and decrease human efficiency. Article. Met klik meer.
Public info road traffic			The right way for wrong driving way signs Met klik meer.
Public info road traffic			Kijken achter de horizon, oriëntatie scherm autonavigatie Met klik meer.
Public info road traffic			Wat is het verschil tussen een chauffeur en een machinist? In de praktijk rijden de trein harder en remt slechter dan de auto maar de auto maakt meer slachtoffers. De chauffeur lijkt de verdachte. Opmerkelijk is dat er een groot verschil is tussen filosofie en ontwerp van remcurve- en oplettendheid-ICT voor machinisten en voor chauffeurs. Dit paper richt zich op die verschillen. Geeft de aanpak op de rails ook minder doden op de weg? En, zo ja, natuurlijk, wat kost het? Met klik meer.
Public info road traffic			Met andere borden: geen cursus, geen examen en minder verkeersdoden Met klik meer.
Public info waterway			Pictogram, muster station confusion Met klik meer.
Public info waterway			Hoe aanleggen uitleggen Met klik meer.
Toekomst geld			Hoe betalen we in de toekomst parkeergeld: technische en psychologische oplossingen Met klik meer.

Naar top.

Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor:
		Psychologie voor GUI en webdesign Wat vinden vingers, ogen, geheugen en vooral hersenen van: de desktop, metaforen, help, homepage, menu, Kiss, smart, personaliseren, pieptonen, etc? Hoe zien deze er uit wanneer zij de beste pasvorm hebben voor: ogen, vingers, geheugen en hersenen?
		Psychologie voor icon, pictogram en sign design De taalhersenen bepalen de grammatica. Voor een beeldtaal geldt dezelfde grammatica als voor de woordtaal. Grammaticale (beeld)taalfouten leiden tot onduidelijkheden, misverstanden, langer leren, langer kijken en gevaarlijke situaties. Grammaticaal correcte borden zijn begrijpelijker, beperken (rij- en vaar-)examens en verminderen het aantal doden in het verkeer en bij calamiteiten. Achtergrond, voorbeelden en onderzoeksresultaten.
		Psychologie voor design Psychologische en biologische processen die de performance van gebruikers bepalen: generiek waarnemen, sturing van de aandacht, werkgeheugen, verkorten van handelingen, nu-denken, anticiperen en list, bedrog en intimidatie. Hoe daarop in te spelen.
		Psychologie voor public info systems Weinig kosten en veel winst bij het informeren van reizigers, automobilisten, schippers, wandelaars en vluchters. Psychologie en autonavigatie, beleving, bewegwijzering, dynamische vertrektijdenborden (nu en morgen), klanttevredenheid, OV-chipkaart, pictogrammen, nieuwe veiligheidsstrategie, reizigersonderzoek, verkeersborden, vertragingsinformatie.
		Psychologie voor leren rekenen en getallen Toegepaste cognitieve psychologie voor kinderen die leren rekenen op de basisschool. Maar ook voor het lezen en begrijpen van getallen voor automobilisten, reizigers en vluchters. Verder complexe getallen voor professionals (machinisten, verkeersleiders en operators).
		De toekomst volgens de psychologie Toekomst: ons dagelijks leven in een technische toekomst, maar dan volgens de psychologie.
		The speed control information of ETCS for train drivers The presentation of speed control information of ETCS train drivers

Contact

Human Efficiency

Human Efficiency

Leonard Verhoef

+31 (653) 739 750
Parkstraat 19
3581 PB Utrecht
Nederland

leonardverhoef@gmail.com
Kamer van koophandelnummer: 39057871, Utrecht.

Naar top.

Meer denkpsychologie voor public info design

Behalve psychologie voor GUI en web ook psychologie voor: