|
Hoe leerden we koken |
In 1950 vertelde de kruidenier aan de klant hoe de huisvrouw van de gekochte meel pannenkoeken moest maken. De kwaliteit van de pannenkoek was afhankelijk van de kookkunst van de kruidenier en het geheugen van de huisvrouw. | In de supermarkt van vandaag is het meel voorverpakt en heeft de servicegerichte supermarkt een uitstekend recept voor pannenkoeken op de verpakking gezet. Zo en met de Allerhande van Albert Heijn is het Haags Kookbook vervangen en is het kookonderwijs op school bijna geheel verdwenen.
|
|
Hoe verbeter je een supermarkt en onderwijs? |
Pedagogen kunnen goede dingen bedenken en uitwerken. Het verbeteren van het leren rekenen blijkt wat lastiger te zijn dan het verbeteren van het leren koken.
In het onderwijs is de politiek koning. Ook de invloed van ouders op het onderwijs is tegenwoordig groot met rekenmoeders en ouderraad. Daardoor maken leerpsychologische bedenksels meer kans als ze lijken op het onderwijs dat ouders genoten hebben dan wanneer ze gebaseerd zijn op gedegen reken-leer-psychologische kennis.
| Bij Albert Heijn is verandering geen probleem. De klant is weliswaar koning maar Albert Heijn beslist. Wat er in de schappen ligt bepalen niet politici of klanten maar hangt af van gedegen klantenonderzoek en vooral van kennis van zaken.
|
Het zal goed gaan met het leren lezen en rekenen
Maar hoofdletters nog even in de kast |
Nu onderscheiden supermarkten zich steeds minder in prijs en kwaliteit. Door concurrentie, nationale en Europese normen verschillen de producten steeds minder. Supermarkten zullen zich dan moeten onderscheiden met extra’s. Een ’extra’ kan zijn dat kinderen leren lezen en rekenen in de supermarkt.
In 2006 had dr. Oetker al een eerste stap gezet met Letterpret: letters voor het versieren van taarten en toetjes.
 |
Letterpret heeft alleen hoofdletters die bovendien wat rare vormen hebben. Dit is te zien op het plaatje. Woorden in hoofdletters zijn voor het leren lezen niet handig.
•
Op school en buiten school ziet het kind vooral kleine letters. De kans dat het kind opmerkt dat de letterpretletters met lezen te maken hebben, is dus klein.
•
Heeft het kind dat wel in de gaten dan zal het opmerken dat er niet alleen voor elke kleine letter varianten zijn maar ook voor de hoofdletters. De chaos van de schrijftaal is dus twee keer groter dan zijn nog onbedorven, nog logisch werkende hersenen al hadden opgemerkt. Niet bemoedigend allemaal, vooral niet voor een oplettend nog logisch denkend lezertje.
• Lezen is herkennen van
Met hoofdletters krijgen woorden geen patroon maar blijven de woorden rechthoeken die slechts een beetje van lengte verschillen. Je moet dan min of meer elke letter afzonderlijke lezen, in je
beschikbaar houden en dan synthetiseren. Niet te doen. Bovendien kan een ontwerper van woorden met kleine letters gemakkelijker een zinvol plaatje maken dan van de rechthoeken van hoofdletters.
en vermindert het dyslectisch gehalte van het onderwijs.
Goed, letterpret klinkt lekker maar is dyslexie-vriendelijk.
|
Kleine letters op straat |
Zo’ 14 jaar na de eerste versie van dit verhaal drukt dr. Oetker nog steeds zijn eigenzinig gevormde hoofdletters en komt Albert Heijn zoals voorspelt met leer-groenteletters. |  |
Zoals gebruikelijk . . .
alleen hoofdletters.
Zo komen we natuurlijk nooit in een toekomst zonder scholen.
Er zijn twee oplossingen.
In onze cultuur is een gebruikelijke oplossing het gedrag van de burger aan te passen met verbod en onderwijs.
Dus een verbod op het gebruik van hoofdletters op producten voor vier- tot zevenjarigen.
Een meestal betere oplossing is de cultuur aan te passen. Wel ongebruikelijk overigens.
Dus een gebod om onze Latijnse hoofdletters te vervangen door grotere kleine letters. niet zo gek overigens want die Romeinse hoofletters waren niet gemaakt om gemakkelijk te lezen maar om gemakkelijk in steen te hakken. echt moeilijk is het niet om hoofdletters te vervangen door grote kleine letters. |
Goed, dus hoofdletters niet meer zoals gebruikelijk en kleine letters zoals ongebruikelijk. Dan nu wélke woorden.
|
Welke woorden eerst |
Niet aap, noot, mies zoals onze overgrootouders leerden lezen. Die woorden bevatten
| 
In 1910 begon het leesonderwijs met aap, noot, mies.
|
Ja en dan ook psychologisch toch liever niet tijdens de wereldkampioenschap voetbal een reclame campagne met
Hup Holland Hamsters met namen als Cheerleader en Cowgirl. In het Nederlands verschilt de schrijfwijze minder van de spreekwijze dan in het Engels. |
Wat het leren lezen betreft is het beter om te beginnen met iets als pim, pop en pap. Met slechts deze drie globaalwoorden en deze vijf letters kan de sluwe leermethode het kind al verleiden tot analyse en synthese door zelf papa, opa en op te ontdekken. |
|
|
Psychologisch is de clown Pipo ideaal. Er is kans dat het kind dan Pipo moeiteloos en zonder toelichting synthetiseert. Voor de kinderhersenen is Pipo’s stopwoordje sapperdeflap een kleinere leerstap dan de volgende stap van aap noot mies, namelijk: wim, zus, jet. Deze volgende stap introduceert auditief en visueel lastige en verwarrende letters als w/v, z/s, m/n.
|  | Pipo de clown, TV-kinderserie, 1958 - 1980.
|
We zijn dan al op 15% van de letters in de Nederlandse kranten. Met de letter ’e’ er bij wordt dat 34%. Daarmee ontdekt het kind min of meer zelf een nieuwe strak ’logische’ wereld
die het tot zich kan nemen (lezen) en waarmee het taal kan maken.
|
Een plaatje, maar niet omdat het moet |
Aap, noot, mies was revolutionair onder andere omdat het onderwijs toen minder dyslectisch werd.
Er stonden plaatjes bij de leerstof! Echter, het was wel een plaatje omdat het moet en niet een plaatje dat een link in de hersenen doet. Het kind moet niet gaan fantaseren over apen en poezen maar over woorden.
Wat de plaatjes betreft moeten inhoud én vorm overeenstemmen zoals hiernaast bij ijs. |
|
Zo kan de supermarkt in kinderschrift op pakken meel zetten: meel en voor pannenkoeken. Je hoeft een kind maar één keer te vertellen dat de letters m e e l staan voor meel en bij een volgend bezoek komt het pak meel vanzelf in de kar. Is dat niet het geval vervlecht het woord ’meel’ dan in een pannenkoek die zich boven een koekenpan omdraait. |
Leesonderwijs dat dit niet doet mag het kind niet beschuldigen van dyslexie. |
Goed. Dus niet meer aap, noot mies maar pim, pop, papa. Dan nu: wáár moet het kind leesbare woorden zien.
|
De doorbraak |
Gemakshalve zijn de voorbeelden uit de supermarkt. Supermarkten innoveren en gaan onderwijzen zoals uit de tijdsspan van dit artikel blijkt. Maar de kinderwereld is groter. Elke vijfjarige weet in welke straat hij woont.
In kindvriendelijke buurten op straatnaambordjes dus geen hoofdletters en geen
Jhr. P.N. Quarles van Uffordstraat maar bijvoorbeeld: Bok-, hond- en katstraat. |
Goed.
Een lees-leer-vriendelijke omgeving bevordert de ’doorbraak’. Het kind ontdekt dat lezen niet een vak op school is maar een taal die een wereld opent. Dan is het hek van de dam en wordt alles gelezen. Dan nu: andere vakken.
|
Rekenen |
Precies hetzelfde verhaal kan geschreven worden voor rekenen.
De producten worden nu verpakt zoals dat logistiek handig is.
2 rijen met 14 kauwgomballen. |
Om te leren rekenen zou handiger zijn:
•
Met kleur ordenen rond vijf (vijf rode, dan vijf gele).
•
Met vorm ordenen, rond tien en, of ook om vijf (dobbelsteen groepering). |
|
Een rekenvriendelijke verpakking nodigt uit tot rekenen:
•
Hoeveel zitten er in?
•
Hoeveel hebben we nodig om te trakteren?
•
Wat als we iedereen er twee geven?
•
Maar papa wil er vast ook twee.
|
Therapie bij de kassa |
Therapie bij de kassa. Dat was in
we even een dingetje zoals dat in 2020 heet.
Albert Heijn zou zich kunnen gaan onderscheiden door acteurs achter de kassa te zetten. Ze zullen klanten verrassen met sociale, creatieve en emotioneel lastige situaties. Uiteraard alleen als hun bonuskaart meldt dat ze prijs stellen op verhoging van dergelijke vaardigheden. Een eenvoudig therapietje komt dus gewoon op de boodschappenlijst. | 2019:
|
|
|
Goed. Als een branche zijn taak niet goed uitvoert dan neemt een andere branche die taak ongemerkt over. | Als het onderwijs kinderen niet leert lezen en rekenen dan zouden de supermarkten dat wel eens kunnen gaan doen.
|
Behalve psychologie voor toekomst ook psychologie voor: |
|
Naar top.
| 
